Entrevue Gewerkschaftsunion-déi Lénk : Konsequent géint Verschlechterunge vum Aarbechtsrecht.

De 14. Oktober hunn sech déi Lénk an d’Union des syndicats OGBL-LCGB op enger Entrevue iwwer déi onsozial Politik vun der Regierung ausgetosch. D’Gewerkschaftsunioun an déi Lénk si sech eens an hirer Aschätzung  iwwer de Bilan vun zwee Joer CSV-DP: dës Regierung huet et kloer op déi schaffend Leit ofgesinn an zéckt net fir ëmmer erëm nei rout Linnen z’iwwerschreiden an d’Gewerkschafte virun de Kapp ze stoussen.

Deementspriechend gëllt et weider konsequente Widderstand géint all Verschlechterunge fir déi schaffend Leit ze leeschten, wann néideg och op der Strooss. Méi wéi 25.000 Mënschen hunn den 28. Juni op der Strooss géint de Sozialofbau vun dëser Regierung protestéiert. Dës beandrockend Präsenz huet d’Regierung deels zum Alenke bruecht, wëll se eng Partie vun hire Reformvirschléi huet misse fale loossen, besonnesch bei de Renten. De Gesetzesprojet dee lo fir d’Rentereform um Dësch läit wierkt och dowéinst guer net duerchduecht a werft méi Froen op wéi en der beäntwert. D’Regierung gesäit mat dësem Projet, wéi bei villen aneren och, net gutt aus. Dobäi wier eng gerecht an nohalteg Rentereform déi eise System iwwer déi nächst 30 Joer ofgeséchert hätt, mat de Virschléi vun de Gewerkschaften an och vun déi Lénk méiglech gewiescht.

Fir déi kommend Méint muss de Fokus elo um Kampf géint déi annoncéiert Verschlechterunge beim Aarbechtsrecht leien. Den Aarbechtsminister Georges Mischo huet mat senger Annonce d’Plattformaarbecht am CPTE ouni d’Gewerkschaften ze diskutéiere kloer Faarf bekannt. Hien sicht den nächste Konflikt a probéiert laanscht d’Gewerkschaften ze legiferéieren. Sollt den Här Mischo bei senger Haltung bleiwen, riskéieren déi dausende Plattformaarbechter an – aarbechterinnen och an Zukunft net déi Rechter an déi sozial Ofsécherung ze kréien, déi hinnen zousteet.

OGBL-LCGB an déi Lénk si sech eens dat et net zu weidere Verschlechterungen am Aarbechtsrecht kommen dierf. Dofir blécke mir och besuergt op d’Verhandlungen déi d’Regierung wëll iwwer d’Aarbechtsorganisatioun féieren. Hei riskéiert d’Béchs vun der Pandora opgemaach ze gi fir eng Afrostellung op breeder Front vun de Reegelen iwwer d’Aarbechtszäiten, sou wéi sech d’Patronat dat och wënscht. Sollt d’Regierung op dee Wee goen, wier dat e massive Réckschrëtt fir all déi schaffend Leit an hir Familljen.

D’Union des syndicats an déi Lénk wäerten dowéinst weider am enken Austausch bleiwe fir den Drock op d’Regierung héich ze halen a géint déi réckschrëttlech Politik zesummen unzekämpfen.


Entretien Union des syndicats – déi Lénk :
Une opposition résolue contre les détériorations du droit du travail.

Le 14 octobre, déi Lénk et l’Union des syndicats OGBL-LCGB se sont rencontrés pour un entretien au sujet de la politique antisociale du gouvernement. L’Union syndicale et déi Lénk partagent le même constat concernant le bilan de deux ans de gouvernement CSV-DP : ce gouvernement s’en prend clairement aux travailleuses et travailleurs, et n’hésite pas à franchir à répétition de nouvelles lignes rouges, heurtant ainsi les syndicats de plein fouet.

En conséquence, il s’agit de continuer à opposer une résistance déterminée à toute détérioration des conditions pour les travailleurs, y compris dans la rue si nécessaire. Plus de 25 000 personnes ont manifesté le 28 juin contre le démantèlement social mené par ce gouvernement. Cette impressionnante mobilisation a partiellement fait reculer le gouvernement, qui a dû renoncer à une partie de ses propositions de réformes, notamment en matière de pensions. Le projet de loi actuellement sur la table concernant la réforme des retraites apparaît ainsi peu réfléchi et soulève plus de questions qu’il n’en résout. Avec ce projet – comme avec beaucoup d’autres – le gouvernement ne donne pas une bonne image de lui. Pourtant, une réforme des retraites juste et durable, qui aurait assuré notre système pour les 30 prochaines années, aurait été possible avec les propositions des syndicats et de déi Lénk.

Dans les mois à venir, la priorité doit désormais être donnée à la lutte contre les détériorations annoncées du droit du travail. Le ministre du Travail, Georges Mischo, a clairement montré ses intentions en annonçant vouloir discuter du travail sur plateforme au CPTE sans les syndicats. Il cherche la confrontation et tente de légiférer en contournant les organisations syndicales. Si M. Mischo persiste dans cette voie, des milliers de travailleuses et travailleurs de plateformes risquent de ne toujours pas bénéficier des droits et de la protection sociale qui leur reviennent.

L’OGBL, le LCGB et déi Lénk s’accordent sur le fait qu’il ne doit pas y avoir de nouvelles détériorations du droit du travail. C’est pourquoi nous regardons également avec inquiétude les négociations que le gouvernement souhaite entamer sur l’organisation du travail. Il y a un risque réel que la « boîte de Pandore » soit ouverte, permettant une remise en cause généralisée des règles relatives au temps de travail, comme le souhaite le patronat. Si le gouvernement emprunte cette voie, ce serait un recul massif pour toutes les travailleuses, tous les travailleurs et leurs familles.

L’Union des syndicats et déi Lénk continueront donc à rester en étroite concertation afin de maintenir la pression sur le gouvernement et de lutter ensemble contre cette politique rétrograde.

Pressekonferenz fir d’politesch Rentrée: Alternative fir méi sozial Gerechtegkeet.

Ee Joer schlecht Entscheedungen an eng Serie vu Kommunikatiounspannen hunn d’Regierung vu Luc Frieden politesch entlarvt. Si hëlt Entscheedungen zu Laaschte vun de schaffende Leit, weist autoritär Zich a versteet net, firwat d’Leit sech dogéint wieren. Ob bei de Kollektivverträg, den Aarbechtszäiten, dem Gefuddels beim Mindestloun oder der Rentereform – dës Politik huet dat Vertrauen zerstéiert, dat si versprach hat opzebauen. An den Ëmfroe fält d’CSV, an dat ass kee Wonner.

Am Géigesaz dozou stinn déi Lénk mat klorer Haltung a konsequenter Aarbecht un der Säit vun deene Leit, déi vun dëser Regierung attackéiert ginn. Mir gewanne Vertrauen, well mir net nëmme schwätzen, mee handelen – an dat mat Perspektiv a Konsequenz. Ob bei de Pensiounen, dem Recht op Ofdreiwung oder der Unerkennung vum palästinensesche Staat: mir hu politesch Akzenter gesat, déi d’Regierung zu Reaktioun gezwongen hunn. déi Lénk droen dozou bäi, d’politesch Agenda ze bestëmmen.

Gläichzäiteg wiisst eis Beweegung: vill nei Membere kommen dobäi, virun allem jonk Leit, déi sech engagéieren. An op der Strooss, bei de Maniffen a bei gewerkschaftleche Mobiliséierungen ass déi Lénk staark vertrueden. Dëse Schwong huele mir mat an dat neit politescht Joer.

D’Ofdreiwen duerch d’Verfassung schützen.

Am Mee 2024 hate mir eis Propos d’Recht op Ofdreiwung an der Verfassung ze verankeren deposéiert. No ville positiven Avisen an och eng gréng Luucht vum Staatsrot, huet sech an der zoustänneger Kommissioun ee Kompromëss erausgeschielt. Et gëtt net méi vu Recht, mäi vu Fräiheet geschwat. Al d’Parteie bis op d’ADR droen dat mat an esou wäert an noer Zukunft duerch eis Initiativ dozou kommen dass d’Ofdreiwen duerch d’Verfassung geschützt gëtt.

Palästina: de Genozid muss gestoppt ginn

D’Katastroph a Gaza weist, wat geschitt, wann d’Militariséierung zur Normalitéit gëtt: Gewalt an Zerstéierung ouni Limitten. Mir fuerderen, datt de Genozid a Gaza gestoppt gëtt an d’Relatiounen zum Staat Israel iwwerduecht ginn. D’Unerkennung vum palästinensesche Staat war längst iwwerfälleg – mir hunn dat schonn 2014 an der Chamber gefuerdert. déi Lénk hält den Drock héich: mir hunn eng Aktualitéitsstonn zu Sanktiounen ugefrot a bleiwen an der Mobiliséierung aktiv.

Logement: d’Locataire stäerken.

D’Regierung war ugetrueden fir d’Logementskris ze léisen – mee näischt ass geschitt. De Bausecteur verléiert Personal, d’Präisser bleiwen onbezuelbar an d’Regierung hält um falsche Glawe fest, de Marché géif sech selwer reguléieren. Kee Loyersdeckel, keng Steier op Spekulatioun, mee Projeten, déi d’Privatinteresse stäerken amplaz d’Allgemengwuel.
déi Lénk huet hei eng kloer Alternativ: e Loyersdeckel, eng ëffentlech Baufirma an eng däitlech Stäerkung vun de Rechter vun de Locatairen. Wunnen ass e Mënscherecht – kee Profittgeschäft.

Den ëffentlech Pensiounssystem stäerken.

Wat d’Regierung als „Reform“ vum ëffentleche Pensiounssystem presentéiert, ass eng reegelrecht Attack op déi Lounofhängeg. Ideologesch Verblendung an Arroganz hunn eng seriö Diskussioun onméiglech gemaach. déi Lénk huet eng sozial gerecht Alternativ virgeluecht, déi d’Renten op 30 Joer ofséchert, déi keng Verschlechterung bedeit an déi d’Situatioun vun de ville Rentner mat Mindestpensioun däitlech verbessere géing.

Keen Cent méi an d’Oprëschtung.

Mir deelen d’Suerge vu ville Leit iwwer d’Kricher a Konflikter weltwäit. Mee d’Äntwert op dës Geforen ass net eng nei Oprëschtungsspiral, déi Suen ofzitt, déi mir fir Logement, Klima a sozial Gerechtegkeet brauchen. déi Lénk seet kloer: kee Cent méi fir Militariséierung, esou laang d’Leit hei am Land sech hir Wunneng net méi leeschte kënnen.

déi Lénk geet gestäerkt an dat neit politescht Joer – mat klorem Programm, mat Energie, a mat der Iwwerzeegung, datt eng aner Politik méiglech ass: sozial, gerecht a konsequent.


Des alternatives pour plus de justice sociale.

Un an de mauvaises décisions et une série de maladresses de communication ont politiquement démasqué le gouvernement de Luc Frieden. Ce gouvernement prend des décisions au détriment des travailleurs et travailleuses, adopte des tendances autoritaires et ne comprend pas pourquoi la population se soulève contre sa politique. Qu’il s’agisse des conventions collectives, du temps de travail, des tours de passe-passe autour du salaire minimum ou de la réforme des retraites – cette politique a détruit la confiance qu’elle prétendait restaurer. La chute du CSV dans les sondages n’a donc rien d’étonnant.

À l’inverse, déi Lénk défend une ligne claire et un travail cohérent aux côtés de celles et ceux qui subissent les attaques de ce gouvernement. Nous gagnons la confiance des gens, car nous ne faisons pas que parler, nous agissons, avec cohérence et vision. Que ce soit pour les retraites, le droit à l’avortement ou la reconnaissance de l’État palestinien, déi Lénk a imposé des jalons politiques qui ont forcé le gouvernement à réagir. Notre travail contribue à définir l’agenda politique du pays.

Dans le même temps, notre mouvement grandit : de nombreux nouveaux membres nous rejoignent, notamment de jeunes militant·es. Dans la rue, lors des manifestations et des mobilisations syndicales, déi Lénk est fortement représenté. Nous emportons cette dynamique positive avec nous dans la nouvelle année politique.

Protéger le droit à l’avortement dans la Constitution.

En mai 2024, déi Lénk a déposé sa proposition visant à inscrire le droit à l’avortement dans la Constitution. Après de nombreux avis positifs et le feu vert du Conseil d’État, un compromis s’est dégagé au sein de la commission compétente : on ne parle plus de « droit », mais de « liberté ». Toutes les formations politiques, à l’exception de l’ADR, soutiennent cette approche. Ainsi, grâce à notre initiative, la liberté d’avorter sera prochainement protégée par la Constitution.

Palestine : le génocide doit cesser.

La catastrophe à Gaza montre les conséquences d’une militarisation devenue la norme : violence et destruction sans limites. Nous exigeons que le génocide à Gaza cesse immédiatement et que les relations avec l’État d’Israël soient réévaluées. La reconnaissance de l’État palestinien était depuis longtemps nécessaire – nous l’avions déjà demandée en 2014 à la Chambre. déi Lénk maintient la pression : nous avons demandé une interpellation consacrée à des sanctions et restons actifs dans la mobilisation pour la paix et la justice.

Renforcer les droits des locataires.

Le gouvernement s’était engagé à résoudre la crise du logement, mais rien n’a été fait.
Le secteur de la construction perd du personnel, les prix restent inaccessibles et le gouvernement s’accroche à l’illusion que le marché se régulera de lui-même. Aucun plafonnement des loyers, aucune taxe sur la spéculation, mais des projets qui favorisent les intérêts privés au détriment du bien commun. déi Lénk propose une alternative claire : un plafonnement des loyers, une entreprise publique de construction et un renforcement des droits des locataires. Le logement est un droit, pas une marchandise.

Renforcer le système public de retraite.

Ce que le gouvernement présente comme une « réforme » du système public de retraite est en réalité une attaque directe contre les salarié·es. L’idéologie et l’arrogance empêchent toute discussion sérieuse. déi Lénk a présenté une alternative socialement juste, garantissant le financement des retraites pour les 30 prochaines années, sans dégradation des conditions actuelles, et améliorant la situation des retraité·es percevant une pension minimale.

Pas un centime de plus pour la militarisation.

Nous partageons les inquiétudes de nombreuses personnes face aux guerres et aux conflits à travers le monde. Mais la réponse à ces menaces ne peut être une nouvelle spirale d’armement, qui détourne des moyens nécessaires au logement, au climat et à la justice sociale. déi Lénk le dit clairement : pas un centime de plus pour la militarisation, tant que la population de ce pays n’a plus les moyens de se loger dignement.

déi Lénk aborde cette nouvelle année politique renforcée : avec un programme clair, de l’énergie, et la conviction qu’une autre politique est possible — sociale, juste et cohérente.

Méi laang a méi flexibel schaffen: CSV-DP maache Politik géint déi schaffend Leit.

Am Hierscht 2024 Joer huet d’Regierung mat hirem Ugrëff op breeder Front géint de Sozialmodell ugefaang. Haut elo, ee Joer méi spéit, sti mir virun engem Koup Schierbelen an deem mir net nëmmen de Lëtzebuerger Modell vum Sozialdialog erëmfanne mee och elementar sozial Rechter vun de schaffende Leit. D’Regierung Frieden-Bettel wollt de sozialen Ofbau em all Präis a se wier och gär méi wäit gaangen, hätt d’Gewerkschaftsfront net zéngdausende Leit dogéint op der Strooss mobiliséiert. Dobäi ginn et gutt a gerecht Alternativen zum Regierungspak. Mee d’Regierung wollt vu Virschléi vun de Gewerkschaften an e.a. och vun déi Lénk näischt wëssen.

Dës Regierung huet de Sozialdialog futti gemaach.

De Wee bis den 3. September 2025 war laang  a vu Regierungssäit aus voller Pannen an Onzoulänglechkeeten. D’Regierung ass ugetrueden ouni Reformoptrag bei de Renten, mee mat dat éischt wat se Enn 2023 annoncéiert huet war eng grouss Rentereform. Mat den eegene Virstellungen huet d’Regierung hannert dem Bierg gehalen an huet eng Pseudoconsultatioun ofgehalen. Wärend dëser Zäit huet d’Regierung dunn och annoncéiert, dass se de Gewerkschaften d’Verhandlungsmonopol bei de Kollektivverträg wéilt ewechhuelen an den Aarbechtsminister Mischo huet ouni Ofsprooch mat de Gewerkschaften e Gesetzestext virgeluecht mam Zil, d’Sonndesaarbecht komplett ze liberaliséieren. Am Mee schliisslech huet de Premierminister Luc Frieden mat der Ukënnegung dass jiddereen an Zukunft 3-5 Joer méi laang muss schaffe goen déi grouss Bomm platze gelooss.

D’Gewerkschaften hunn an der Regierung keen éierlechen a verlässleche Verhandlungspartner méi gesinn an hunn als Gewerkschaftsfront de soziale Konflikt op d’Strooss gedroen an dat mat Erfolleg. D’Regierung huet missten zréckrudderen an a Verhandlungen antrieden. Mee och hei war d’Regierung mat hirem Chef Luc Frieden net éierlech an d’Gewerkschaften den 3. September an d’Messer lafe gelooss. D’Decisioune ware scho längst geholl an d’Verhandlungspartien goufe just nach invitéiert fir sou ze maache wéi wann. Eng Verhandlung gouf et keng, dofir eng eesäiteg Entscheedung vun der Regierung.

De Lëtzebuerger Modell vum Sozialdialog, deen op Vertrauen, Verhandlungen a Kompromëssbereetschaft baséiert, ass domat bis op Weideres Geschicht. Wéi och solle Gewerkschafte mat enger Regierung verhandelen, déi hanner hir Wierder zréckgeet a mat enger verstoppter Agenda a Verhandlunge rageet fir um Enn eleng z’entscheeden? Wann d’Gewerkschaften net méi hiert Gewiicht a Verhandlungen zum Droe brénge kënnen, da mussen se hir Stäerkt an Zukunft eben op der Strooss weisen.

D’Decisioune vun der Regierung hunn et awer a sech. A Saache Pensiounen an Ëffnungszäiten am Commerce handelt et sech ëm Sozialofbau an ëm Réckschrëtter vun de Rechter vun de schaffende Leit. Och wann et de Gewerkschaften an de ville Leit, déi mat hinnen op der Strooss waren, gelongen ass, dat Allerschlëmmst ze verhënneren, bleift ënnert dem Stréch awer e Verloscht fir déi allermeeschte Leit.

Verléierer sinn all déi schaffend Leit.

Mat Ausnam vun de Cotisatiounserhéijunge vun 3 Mol 8% op 3 Mol 8,5% kommen all d’Decisioune vum Wonschziedel vum Patronat. Och déi annoncéiert Verhandlungen iwwer d’Flexibiliséierung vun der Aarbechtszäit wäert net op eng besser work-life balance a méi Schutz vun de schaffende Leit erauslafen. Domat ass kloer, dass déi schaffend Leit d’Verléierer sinn.

Bei den Ëffnungszäiten am Commerce soll et zu folgende Verlängerungen kommen:

JourHeures d’ouverture (loi en vigueur)Heures d’ouverture Sozialronn
Lundi-vendredi6h – 20h (21h pour une seule journée en semaine)5h – 21h + dérogation possible de 19h à 01h00 (seulement avec CC)
Samedis6h – 18h5h – 19h + dérogation possible de 19h à 01h00 (seulement avec CC)
Veilles de jours fériés6h – 18h5h – 19h + dérogation possible de 19h à 01h00 (seulement avec CC)
Dimanches et jours fériés6h – 13h5h – 19h + dérogation possible de 19h à 01h00 (seulement avec CC)
 Autre nouveautéles magasins vendant des produits de première nécessité peuvent profiter d’une dérogation complète, donc 24/7 (seulement avec CC)  

Et handelt sech also em eng massiv Auswäitung vun den Ëffnungszäiten, déi zolidd Belaaschtunge fir d’Gesondheet an d’work-life balance vun de Salariéen an engem Secteur bedeite wäert, den sech haut schon duerch schlecht Léin, héijen Drock a Personalmanktem auszeechent. Kee Wonner also, dass d’Personal an dem Secteur eng Liberaliséierung vun den Ëffnungszäiten a vun der Sonndesaarbecht – och mat Kollektivvertrag – net wëll.[1]

Vun den neie Méiglechkeete profitéiere wäerten am Endeffekt just déi grouss Surfacen a Chaînen, déi mat dësem neie Gesetz déi kleng Commercen nach méi séier verdränge wäerten an hiert Personal mat prekäre Verträg jee no Besoin asetzen a schikanéiere kënnen.

Bei de Rente wollt d’Regierung per force eng Verlängerung vun der Liewensaarbéchtszäit duerchsetzen. Dat ass hir gelongen, obwuel um Enn just e Brochdeel vun dem iwwreg bleift, wat e wahnwitzege Luc Frieden am Mee nach annoncéiert huet. Déi relativ kleng Zuel u Leit, déi ab nächstem Joer da méi laang musse schaffe goen (ronn 22% vun allen départs en retraite, Zuele vun 2024) kann en dobäi op zwou Aart a Weise verstoen.

Engersäits weist déi kleng Zuel wéi lächerlech den Impakt vun dëser Mesure op d’Soliditéit vum System wäert sinn, wëll all des Leit jo och dann zousätzlech Pensiounsrechter wäerte kréien. Wärend d’Erhéijung vun de Cotisatiounen e Plus bei de Recetten ëm 540 Milliounen € d’Joer bedeit, wäert de Plus bei de Recetten duerch d’Verlängerung vun der Cotisatiounszäit ëm 8 Méint fir déi betraffe Leit schätzungsweis bei knapps 50 Milliounen € (minus méi Pensiounsrechter) leien, also mol kéng 10% vun dem wat d’Cotisatiounserhéijung ausmécht.

Anerersäits gëtt gebrach mat enger fir jidderee geltender Reegel no där ee mat 40 Versécherungsjoren a Pensioun ka goen. Domat ass mat dëser reng ideologesch motivéierter Verlängerung vun der Liewensaarbéchtszäit d’Dir opgemaach fir weider Verlängerunge vun der Aarbechtszäit a mir riskéieren an Zukunft reegelméisseg Virstéiss an dem dote Sënn ze kréien.

Dass d’Regierung beim Ajustement och hannert hiert Wuert zréckgaangen ass an awer wëlles huet dëst sozial regressiivt Instrument ab den 2030er Jore spillen ze loossen, wäert alleguer déi zukünfteg Rentner a Rentnerinnen treffen.

Donieft verzicht d’Regierung och op eng Erhéijung vun der Mindestpensioun, eng Fuerderung, déi awer vun alle Sozialpartner an och vun de Leit am Pseudoconsultatiounsprozess ënnerstëtzt ginn ass. Leit – a ganz oft Fraen – mat ganz klenge Rente wäerten also an Zukunft speziell Hëllefe beim FNS mussen ufroen a bleiwen an der Roll vum Bittsteller.

Par contre kréien d’Assurancen a Leit mat enger méi décker Pai nach e Steiercadeau gemeet andeems de Fräibetraag vun private Versécherungen vun 3.200 op 4.500€ gehéicht gëtt. Daat kascht de Staat all Joer ronn 25 mio.€

Besser Alternative louchen a leien um Dësch.

Dat ganzt Leed an de ganze Chaos aus de leschte Méint wier ze verhënnere gewiescht mat enger kompetenter Regierung, déi Bereetschaft fir de Kompromëss gehat hätt. Säit dem Ufank vun der Pensiounsdebatt Enn 2023 hunn d’Gewerkschaften an d’Salariatskummer gangbar Virschléi präsentéiert fir de Pensiounssystem iwwer Joerzéngten op eng gerecht Manéier ofzesécheren. D’Noutwendegkeet vu Reforme gouf ëmmer vun der Salariatssäit no vir gestallt. Mee d’Regierung war net bereet eeschthaft doriwwer ze schwätzen.

déi Lénk hunn als alleréischt politesch Partei scho virun zimmlech genee engem Joer (17. September 2024) Reformvirschléi an d’Debatt bruecht an sech déi och vun der IGSS beziffere gelooss:

  1. De Cotisatiounsdeckel (5 mol de soziale Mindestloun) ofschafen, fir datt déi héchst Léin hiren Deel bäidroen
  2. Op all Elementer vun der Aarbecht cotiséieren
    → d‘Mesuren 1 an 2 bréngen zousätzlech Recette vu ronn 800 Milliounen Euro.
  3. D’Ausgabe vun der Pensiounskeess reduzéieren, déi keen direkten Zesummenhang mam Ausbezuele vun de Pensiounen hunn. Hei kënne ronn 220 Milliounen Euro agespuert ginn;
  4. D’Bäibehale vum Ajustement vun de Pensiounen a vun der Allocation de fin d’année.
  5. de Montant vun der Mindestpensioun op den Niveau vum soziale Mindestloun setzen.
  6. mëttelfristeg (ongeféier 2040): d‘Erhéijung vun der Cotisatioun vun 3×8 op 3×9%.

D’IGSS huet des Proposen am Mäerz dëst Joer duerchgerechent an ass zum Resultat komm, dass d’Cotisatioune vun 3 Mol 8% bis 2039 duergaange wiere fir d’Renten (mat de Mesuren 1 bis 4) komplett iwwer d’Cotisatiounen ze finanzéieren. Réischt 2040 hätten deementspriechend d’Cotisatioune missten op 3 Mol 9% eropgesat gi wat d’Ofsécherung vum System bis 2058 erméiglech hätt, also fir méi wéi 30 Joer.

Am résumé : et wier ouni Weideres méiglech gewiescht, de Rentesystem fir déi nächst 15 Joer ofzesécheren, ouni Cotisatiounserhéijung haut an ouni Verlängerung vun der Cotisatiounsdauer an dobäi och nach eng sozial gerecht Ëmverdeelung iwwer Cotisatiounen a Mindestrent virzehuelen. D’Regierung huet hei ganz kloer de Wee vum Chaos a vum Konflikt gesicht, net dee vun der Vernonft an der Nohaltegkeet vum System.

Wéi geet et elo weider ?

D’Regierung ass an eng politesch Sakgaass gelaf an huet hiert politescht Kapital verspillt. De Luc Frieden ass als CEO vun der Regierung gescheitert. Dat heescht näischt Guddes an enger Zäit wou vill Erausfuerderunge mat Konfliktpotential op d’Land waarden, sief et beim Wunnengsbau, der Aarmutsbekämpfung, der Aarbechtswelt oder beim Klimaschutz.

D’Gewerkschaften hu schonn ugekënnegt an Zukunft en aneren Ëmgank mat dëser Regierung ze fleegen. D’Bereetschaft ze verhandelen a Kompromësser anzegoen ass op Gewerkschaftssäit staark strapazéiert ginn an d’Gewerkschaftsfront wäert sech anescht a warscheinlech vill méi haart Gehéier verschafen. déi Lénk wäerten d’Gewerkschaften dobäi ënnerstëtzen. Mir hu mat dëser Pressekonferenz d’Opfuerderung vun de Gewerkschaften a vum Patronat fir sech op der Rentefro ze positionéieren ugeholl a mir zécken och net fir aus der Rentefro e Walkampfthema fir 2028 ze maachen an dat mat der Zilsetzung fir onsozial Reformen erëm réckgängeg ze maachen.


[1] https://meco.gouvernement.lu/dam-assets/publications/rapport-etude-analyse/minist-economie/rapport-commerce/rapport-commerce-employes/Rapport-Employes.pdf


Travailler plus longtemps et de façon plus irrégulière : Le gouvernement CSV-DP mène une politique contre les travailleur∙euses.

En automne 2024, le gouvernement a lancé une offensive de grande envergure contre notre modèle social. Aujourd’hui, un an plus tard, nous faisons face à une situation désastreuse pour le modèle luxembourgeois de dialogue social, mais aussi pour les droits sociaux fondamentaux des travailleurs. Le gouvernement Frieden-Bettel voulait démanteler le système social à tout prix et aurait certainement aimé aller plus loin s’il n’y avait pas eu la grande mobilisation des syndicats. Pourtant, il existe des alternatives valables et justes au projet du gouvernement. Mais celui-ci refuse d’entendre les propositions des syndicats et de déi Lénk.

Ce gouvernernement a détruit le dialogue social.

Le chemin jusqu’au 3 septembre 2025 a été long et, du côté du gouvernement, semé d’embûches et d’insuffisances. Bien que le gouvernement ait pris ses fonctions sans mandat de réforme des retraites, il a annoncé dès la fin 2023 une grande réforme des retraites. Le gouvernement a longtemps gardé ses propres idées secrètes et a préféré organiser une pseudo-participation citoyenne.

Pendant ce temps, le gouvernement a également annoncé qu’il souhaitait supprimer le monopole des syndicats dans les négociations collectives, et le ministre du Travail Mischo a présenté, sans consultation préalable des syndicats, un projet de loi visant à libéraliser  le travail dominical.
En mai, le Premier ministre Luc Frieden a finalement provoqué un tollé en déclarant qu’à l’avenir, chacun devrait travailler trois à cinq ans de plus.

Le gouvernement n’a pas été considéré comme un partenaire de négociation fiable par les syndicats qui ont décidé, en tant que front syndical, de porter le conflit social dans la rue. Le gouvernement a dû faire marche arrière et entamer des négociations.  Mais là encore, le gouvernement, dirigé par son chef Luc Frieden, n’a pas fait preuve d’honnêteté et a conduit les syndicats, le 3 septembre, droit dans la gueule du loup. Les décisions étaient déjà arrêtées depuis longtemps, et les partenaires sociaux n’ont été conviés qu’à jouer la comédie. Il n’y a donc pas eu de véritable négociation, mais bien une décision unilatérale imposée par le gouvernement.

Le modèle luxembourgeois de dialogue social, fondé sur la confiance, la négociation et le compromis, apparaît aujourd’hui comme révolu — au moins temporairement. Comment les syndicats pourraient-ils encore négocier avec un gouvernement qui renie sa parole, s’entête à avancer avec des intentions dissimulées et, au final, décide seul ? Si leur voix ne pèse plus autour de la table des négociations, ils n’auront d’autre choix, à l’avenir, que de se faire entendre dans la rue.

Les décisions du gouvernement ne sont pas anodines : elles entraînent des conséquences lourdes. Qu’il s’agisse des retraites ou des horaires d’ouverture des commerces, elles marquent un démantèlement social et un recul des droits des travailleurs. Certes, l’action des syndicats et le soutien massif de la population mobilisée ont permis d’éviter le pire, mais le constat reste sans appel : la majorité des citoyens en sortira perdante.

Les travailleur∙euses sont les perdant∙e∙s.

À l’exception de l’augmentation des cotisations, passées de 3 fois 8 % à 3 fois 8,5 %, toutes les décisions du gouvernement reprennent directement les desiderata du patronat. Quant aux négociations annoncées sur l’organisation du temps de travail au sein du CPTE, elles n’offriront très probablement ni davantage de protections ni une meilleure conciliation entre vie privée et vie professionnelle pour les salarié·e·s. En définitive, ce sont donc les travailleurs et les travailleuses qui sortent perdants.

Les adaptations suivantes sont prévues en matière d’heures d’ouverture des commerces de détail :

JourHeures d’ouverture (loi en vigueur)Heures d’ouverture (Sozialronn)
Lundi-vendredi6h – 20h (21h pour une seule journée en semaine)5h – 21h + dérogation possible de 19h à 01h00 (seulement avec CC)
Samedis6h – 18h5h – 19h + dérogation possible de 19h à 01h00 (seulement avec CC)
Veilles de jours fériés6h – 18h5h – 19h + dérogation possible de 19h à 01h00 (seulement avec CC)
Dimanches et jours fériés6h – 13h5h – 19h + dérogation possible de 19h à 01h00 (seulement avec CC)
 Autre nouveautéles magasins vendant des produits de première nécessité peuvent profiter d’une dérogation complète, donc 24/7 (seulement avec CC)  


Il s’agit d’un élargissement massif des horaires d’ouverture, qui mettra à rude épreuve la santé ainsi que l’équilibre entre vie professionnelle et vie privée des salariés, dans un secteur déjà caractérisé par de bas salaires, une forte pression et une pénurie chronique de personnel. Il n’est donc guère surprenant que les travailleurs du secteur s’opposent à la libéralisation des horaires d’ouverture et du travail dominical, même dans le cadre d’une convention collective.[1]

En définitive, seuls les grands supermarchés et les chaînes tireront profit de ces nouvelles dispositions. Grâce à cette loi, ils écarteront encore plus rapidement les petites entreprises et pourront adapter leur main-d’œuvre à leurs besoins, en recourant à des contrats précaires qui accentuent la pression sur le personnel.

En matière de retraites, le gouvernement a voulu imposer un allongement de la vie active. Il y est parvenu, même si, au final, il ne subsiste qu’une fraction de ce qu’un Luc Frieden exalté avait annoncé en mai. Le nombre relativement limité de personnes qui devront travailler plus longtemps à partir de l’année prochaine (environ 22 % de l’ensemble des retraités, selon les chiffres de 2024) peut être interprété de deux manières.

D’une part, ce faible pourcentage démontre l’impact dérisoire de la mesure sur la solidité du système, puisque toutes ces personnes acquerront de nouveaux droits à la retraite. Alors que l’augmentation des cotisations devrait générer 540 millions d’euros de recettes supplémentaires par an, l’allongement de la durée de cotisation de huit mois pour les personnes concernées ne rapportera qu’un peu moins de 50 millions d’euros (avant déduction des droits acquis supplémentaires), soit moins de 10 % du produit de l’augmentation des cotisations.

D’autre part, cette réforme rompt avec la règle générale permettant de partir à la retraite après 40 années d’assurance. L’allongement de la vie active, motivé par des raisons purement idéologiques, ouvre ainsi la voie à de nouvelles prolongations de la durée de travail. Il est donc à craindre que de nouvelles étapes en ce sens ne suivent dans les prochaines années.

Le fait que le gouvernement soit revenu sur sa promesse d’ajustement, tout en maintenant sa volonté de laisser cet instrument socialement régressif produire ses effets à partir des années 2030, pèsera sur l’ensemble des futurs retraités.

Par ailleurs, le gouvernement a renoncé à une revalorisation de la pension minimum, une revendication pourtant partagée par tous les partenaires sociaux ainsi que par les participants à la pseudo-consultation. Les personnes – souvent des femmes – touchant de très faibles retraites devront donc continuer, à l’avenir, à solliciter une aide spéciale du FNS et à demeurer dans la position de « pétitionnaires ».

En revanche, les assurés sociaux disposant de revenus plus élevés bénéficieront d’un avantage fiscal : le plafond de déductibilité de l’assurance privée passe de 3 200 € à 4 500 €. Cette mesure coûtera environ 25 millions d’euros par an à l’État.

De meilleures alternatives étaient et sont toujours sur la table.

Toutes les souffrances et le chaos des derniers mois auraient pu être évités avec un gouvernement compétent et disposé à faire des compromis. Depuis le début du débat sur les retraites, fin 2023, les syndicats et la Chambre des salariés ont présenté des propositions viables pour garantir l’équité et la pérennité du système pendant plusieurs décennies. La nécessité de réformes a toujours été reconnue par les représentants des salariés, mais le gouvernement a refusé d’en discuter sérieusement.

déi Lénk a été le premier parti politique à mettre des propositions de réforme sur la table, il y a presque un an jour pour jour (17 septembre 2024), et à en faire chiffrer l’impact par l’IGSS :

  1. Supprimer le plafond de cotisation (5 fois le SMIC) afin que les salaires les plus élevés contribuent équitablement.
  2. Assujettir à cotisation tous les éléments de rémunération.
    Ces deux mesures généreraient environ 800 millions d’euros de recettes supplémentaires.
  3. Réduire certaines dépenses du fonds de pension qui ne sont pas directement liées au paiement des retraites, soit une économie potentielle de 220 millions d’euros.
  4. Maintenir la revalorisation des pensions et l’allocation de fin d’année.
  5. Fixer le montant de la pension minimale au niveau du SMIC.
  6. À moyen terme (vers 2040) : relever les cotisations de 3 × 8 % à 3 × 9 %.

En mars dernier, l’IGSS a analysé ces propositions et conclu que le système aurait pu être intégralement financé par les cotisations jusqu’en 2039 (avec les mesures 1 à 4), sans augmentation immédiate des taux ni allongement de la durée de cotisation. Ce n’est qu’en 2040 qu’il aurait été nécessaire de relever les cotisations à 3 × 9 %, ce qui aurait garanti la pérennité du système jusqu’en 2058, soit plus de 30 ans.

En résumé : il était possible de préserver le système de retraite pour les 15 prochaines années sans hausse immédiate des cotisations ni prolongation de la vie active, tout en assurant une redistribution socialement plus équitable et une pension minimale décente. Le gouvernement a clairement choisi la voie du chaos et du conflit, plutôt que celle de la stabilité et de la durabilité.

Que va-t-il se passer maintenant ?

Le gouvernement s’est retrouvé dans une impasse et a dilapidé son capital politique. Luc Frieden a échoué dans sa fonction de Premier ministre. Ce constat n’augure rien de bon à l’heure où le pays devra affronter de nombreux défis potentiellement conflictuels : construction de logements, lutte contre la pauvreté, évolution du monde du travail ou encore protection du climat.

Les syndicats ont déjà annoncé qu’ils ne traiteront plus ce gouvernement de la même manière. Leur volonté de négocier et de rechercher des compromis a été sérieusement mise à l’épreuve, et le front syndical adoptera désormais une posture plus combative. déi Lénk se tiendra à leurs côtés dans cette démarche.

Par cette conférence de presse, nous avons répondu à l’appel des syndicats et du patronat à prendre clairement position sur la question des retraites. Et nous n’hésiterons pas à en faire un enjeu majeur de la campagne électorale de 2028, afin de faire reculer les réformes antisociales.


[1] https://meco.gouvernement.lu/dam-assets/publications/rapport-etude-analyse/minist-economie/rapport-commerce/rapport-commerce-employes/Rapport-Employes.pdf

Regierung hält wichteg Informatiounen zréck a spillt op Zäit.

An enger parlamentarescher Ufro vum 23. Juli un d’Sozialministesch Martine Deprez wollt den Deputéierte Marc Baum e puer ganz elementar Informatioune kréien iwwer déi 8.830 Leit, déi laut Joresbericht vun der CNAP 2024 fréizäiteg an d’Pensioun gaange sinn, also méi fréi wéi mat 65 Joer. Dobäi goung et dorëm erauszefanne wéi vill vun den 8.830 Leit mindestens 480 Méint an der assurance obligatoire cotiséiert hunn a wéi ee Geschlecht déi Leit hunn, respektiv wat den Duerchschnëttsalter vun dësen Assuréë war wéi se an d’Pensioun gaange sinn. Donieft wollt de Marc Baum wësse wéi vill vun den 8.830 Leit Studien- an Ausbildungsjore respektiv „baby years“ gutt geschriwwe krit hunn.

Dës Zuele géifen Opschloss ginn iwwer eng ganz elementar Fro am Kader vun den diskutéierte Pisten iwwer eng méiglech Rentereform, wou et jo drëms goe kéint, Leit, déi manner wéi 40 Joer tatsächlech cotiséiert hunn, méi laang schaffen ze doen.

Et ass ganz staark dovunner auszegoen, dass also besonnesch méi jonk Leit, déi Studie maache respektiv méi laang an enger Ausbildung sinn a besonnesch Fraen, déi „baby years“ ufroen, vun enger Verlängerung vun der Liewensaarbechtszäit betraff wieren, sou wéi de Luc Frieden se ëmrass huet. Dës Jore gehéieren nämlech net zu der assurance obligatoire.

D’parlamentaresch Fro vum Marc Baum betrëfft genee dës Problematik a freet dowéinst no ganz elementaren a guer net komplexen Zuele fir d’Joer 2024.

Relativ séier koum dunn awer net d’Äntwert vun der Sozialministesch, eng Äntwert fir déi se sech am Normalfall ee Mount Zäit loosse kann, mee d’Fro un de Chamberspresident Claude Wiseler fir den Délai de réponse ëm e weidere Mount ze verlängeren, mat der Begrënnung, hir Servicer kéinten déi Informatiounen net esou séier zesummendroen.

Wier de Marc Baum vu gëschter, géif hien elo warscheinlech dovunner ausgoen, dass ab elo zwee Méint laang eng ganz Armada u Statistiker bei der CNAP an der IGSS um Wierk wiere fir déi Informatiounen nozesichen. Mee well deem net esou ass, huet hie Protest beim Chamberspresident ageluecht, fir dësen zousätzlechen Délai de réponse net z’accordéieren.

Natierlech läit de Verdacht no, dass d’Äntwert op d’parlamentaresch Fro pikant wier an d’Regierung verhënnere wëll, dass virun der Suite vun de Verhandlunge mat de Gewerkschaften an dem Patronat am September Informatiounen an d’Ëffentlechkeet kommen, déi verschidde Reformpisten an en neit Liicht réckelen. Fir déi Lénk ass et awer kloer, dass en Deputéierten Äntwerten op seng Froen ze gutt huet an dat an engem novollzéibaren Délai, och wann d’Äntwerten der Regierung net an de Krom passen. Wann dëse Prinzip net méi vun der Regierung respektéiert an net vun der Chamber duerchgesat gëtt, kënnen Deputéierter hir Kontrollfunktioun géigeniwwer der Regierung net méi erfëllen.


Le gouvernement retient des informations importantes pour gagner du temps.

Dans une question parlementaire adressée le 23 juillet à la ministre de la Sécurité sociale, Martine Deprez, le député Marc Baum souhaitait obtenir des informations essentielles concernant les 8.830 personnes qui, selon le rapport annuel de la CNAP pour 2024, sont parties à la retraite de manière anticipée, c’est-à-dire avant l’âge de 65 ans. Il s’agissait de déterminer combien de ces 8.830 personnes avaient cotisé au moins 480 mois à l’assurance obligatoire, quel était leur sexe respectif et quel était leur âge moyen au moment de leur départ à la retraite. Marc Baum voulait également savoir combien parmi elles avaient bénéficié de la validation des années d’études, de formation ou des « baby years ».

Ces chiffres permettraient de répondre à une question fondamentale dans le cadre des pistes de réforme des retraites actuellement débattues, à savoir s’il pourrait être exigé que les personnes ayant cotisé moins de 40 ans effectifs travaillent plus longtemps.

Il est fort probable que cela concernerait principalement les jeunes ayant fait des études ou suivi une formation prolongée, ainsi que les femmes ayant bénéficié des « baby years », puisque ces années ne sont pas comprises dans l’assurance obligatoire.

La question parlementaire de Marc Baum cible précisément cette problématique et demande donc des données très élémentaires, loin d’être complexes, pour l’année 2024.

Mais au lieu de recevoir rapidement une réponse de la ministre – qui dispose normalement d’un mois pour répondre –, c’est une demande adressée au président de la Chambre, Claude Wiseler, qui a été envoyée pour prolonger le délai de réponse d’un mois supplémentaire, au motif que ses services ne pourraient pas rassembler les informations à temps.

Si Marc Baum était né de la dernière pluie, il pourrait penser qu’une armée de statisticiens de la CNAP et de l’IGSS serait désormais mobilisée pendant deux mois pour établir ces données. Comme ce n’est manifestement pas le cas, il a introduit un recours auprès du président de la Chambre pour qu’il n’accorde pas cette prolongation de délai.

Il est naturel de soupçonner que la réponse à cette question parlementaire pourrait être sensible, et que le gouvernement souhaite éviter que certaines informations ne soient rendues publiques avant la reprise des négociations avec les syndicats et le patronat en septembre, informations qui pourraient éclairer certaines pistes de réforme sous un nouveau jour.

Pour déi Lénk, il est clair qu’un député a droit à une réponse à ses questions dans un délai raisonnable, même si cette réponse dérange le gouvernement. Si ce principe n’est plus respecté – ni par le gouvernement, ni par la Chambre –, les députés ne sont plus en mesure d’assurer leur fonction de contrôle vis-à-vis du pouvoir exécutif.

Question parlementaire à propos des périodes d’assurance obligatoire des bénéficiaires d’une pension de vieillesse anticipée.

Monsieur le Président,

Conformément à l’article 80 du Règlement de la Chambre des Députés, je voudrais poser la question parlementaire suivante à Madame la ministre de la Santé et de la Sécurité sociale.

Dans son rapport annuel, la Caisse nationale d’assurance pension (CNAP) indique qu’en 2024, elle a validé 12.436 demandes de pension. Parmi celles-ci, 8.830 concernaient des pensions de vieillesse anticipée.

Cependant, le rapport ne fournit pas de précisions, ni sur la durée des périodes d’assurance obligatoire des bénéficiaires d’une pension de vieillesse anticipée, ni sur la répartition par sexe des personnes concernées.

Partant, je souhaiterais vous poser les questions suivantes :

  1. Quelle est la répartition par sexe des 8.830 assuré.e.s ayant obtenu une pension anticipée en 2024 ?
  2. Combien de personnes parmi les 8.830 assuré.e.s ayant obtenu une pension anticipée en 2024 ont pu justifier d’au moins 480 mois (soit 40 ans) d’assurance obligatoire ? Quelle est la répartition par sexe de ces assuré.e.s ?

Avec mes salutations respectueuses,

Marc Baum
Député

Question parlementaire à propos des transferts de cotisations entre le régime général et le régime spécial transitoire.

Monsieur le Président,

Conformément à l’article 80 du Règlement de la Chambre des Députés, je voudrais poser la question parlementaire suivante à Madame la ministre de la Santé et de la Sécurité sociale.

Dans son rapport annuel récemment publié, la Caisse nationale d’assurance pension (CNAP) indique qu’en 2024 543 demandes de transfert de cotisations versées au régime général auraient été validées par la CNAP. Ces demandes auraient porté sur un montant total de 102.267.499,36 versé par la CNAP au régime spécial transitoire.


Le rapport précise en outre que si le transfert est effectué dans le sens opposé, c.à.d. du régime spécial transitoire vers le régime général, le demandeur est assuré rétroactivement auprès de la

CNAP pour les périodes d’assurance effectuées dans le régime spécial transitoire, mais le rapport ne fournit pas le montant des transferts effectués dans ce contexte entre les deux régimes de pension.

Partant, je souhaiterais vous poser les questions suivantes :

  1. Comment sont effectués les transferts entre les régimes de pension pour les cas d’assurance rétroactive auprès de la CNAP pour les périodes d’assurance effectuées dans le régime spécial transitoire ? Quel montant a été versé dans ce cadre par le régime spécial transitoire au régime général ?
  2. Quel sera l’impact sur le régime général de la mise en œuvre du point 3 de l’accord salarial dans la Fonction publique qui prévoit que les employés de l’État auront désormais accès au régime de pension des fonctionnaires de l’État après douze années de service à compter de l’entrée en vigueur du contrat de travail – contre vingt années prévues par le texte actuellement en vigueur – ou à partir de l’âge de cinquante-cinq ans ?

Avec mes salutations respectueuses,

Marc Baum
Député

Question parlementaire à propos des bénéficiaires d’une pension de vieillesse anticipée.

Monsieur le Président,

Conformément à l’article 80 du Règlement de la Chambre des Députés, je voudrais poser la question parlementaire suivante à Madame la ministre de la Santé et de la Sécurité sociale.

Dans son rapport annuel récemment publié, la Caisse nationale d’assurance pension (CNAP) indique qu’en 2024, elle a validé 12.436 demandes de pension sur un total de 16.492. Parmi celles-ci, 8.830 concernaient des pensions de vieillesse anticipée. L’âge moyen de toutes les personnes ayant pris une pension anticipée était de 60,2 ans.

Cependant, ces chiffres ne donnent pas de détails sur les types de périodes d’assurance (obligatoire, complémentaire, volontaire ou achat rétroactif) prises en compte pour accorder la pension. Par exemple, une personne qui prend sa retraite à 63 ans est considérée comme bénéficiaire d’une pension anticipée, même si il/elle peut justifier de 40 années ou plus d’assurance obligatoire.

Partant, je souhaiterais vous poser les questions suivantes :

  1. Combien de personnes parmi les 8.830 assuré.e.s ayant obtenu une pension anticipée en 2024 ont pu justifier d’au moins 480 mois (soit 40 ans) d’assurance obligatoire ? Quel était leur âge moyen au moment de la retraite ? Quelle est la répartition par sexe de ces assuré.e.s ?
  2. Parmi ces mêmes assuré.e.s, combien ont justifié de périodes complémentaires (à savoir les années d’études non rémunérées entre 18 et 27 ans et/ou les périodes d’éducation d’enfants de moins de 6 ans au Luxembourg) pour avoir droit à la pension anticipée à 60 ans ? Quel était leur âge moyen à la retraite ? Quelle est la répartition par sexe de ces assuré.e.s ?

Avec mes salutations respectueuses,

Marc Baum
Député

Friedens Rentenreform führt den Zwang zum länger arbeiten zusätzlich zu den Kürzungen von 2012 ein

Das meint unser Gastautor der 2012 zur ersten strukturellen Rentenreform der CSV/LSAP – Koalition für déi Lénk sprach.

Von Serge Urbany

Man muss die aktuelle Rentenreform-Debatte vor allem in einem Kontinuum seit den letzten 25 Jahren sehen.

Reform von 2012 war der Anfang

Entscheidend war die strukturelle Reform des LSAP-Ministers Mars Di Bartolomeo von 2012 (damals war Luc Frieden Finanzminister), die laut Aussagen der aktuellen Regierung integral beibehalten werden soll und laut OGBL-Aktuell negativ „langfristig von enormer Bedeutung ist.“ (4/24, Reform 2012)

Sie betrifft bereits heute die Jahrgänge von Rentnerinnen und Rentnern, die seit 2013 in Pension gegangen sind. Ab diesem Datum wurde Jahr für Jahr der Hebesatz für die Rentenberechung gekürzt. Von diesen Kürzungen sind also bereits 12 Jahrgänge von Rentnern betroffen. Die Kürzungen sollen für die insgesamt 40 betroffenen Jahrgänge progressiv bis 2052 weitergehen. Zum Schluss soll der Verlust bei einem durchschnittlichen Lohn 12,7% der Rente ausmachen. Für jemanden der 2052 mit einem Durchschnittsgehalt in Rente gehen wird und 25 Jahre lang Rente bezieht, wird das dann einem Gesamtverlust von 190.000 Euro entsprechen, wie die Salariatskammer ausgerechnet hat (Econews mai 2023).

Hinzu käme der 2012 beschlossene Wegfall der Angleichung der Renten an die Lohnentwicklung und die Liquidierung der Jahresendzulage voraussichtlich bereits ab 2028. Allein die komplette Nichtanpassung der Rente an die Lohnentwicklung während 25 Jahren würde dann einen weiteren Verlust von bis zu 123.000 Euro bei einer Durchschnittsrente während 25 Jahren ausmachen.

Alle Generationen betroffen

Es ist also falsch zu behaupten, dass mit der anstehenden Reform Frieden nur die Jungen und nicht die Alten betroffen seien. Betroffen sind alle Schichten der Arbeiterklasse und ich rechne zur Arbeiterklasse alle Menschen, die auf Lohn und Rente für ihre Arbeit angewiesen sind, um zu überleben.

Die Reform Di Bartolomeo ging von der Hypothese aus, dass die Menschen lieber 3 Jahre länger arbeiten würden, anstatt fast 13% Rentenverlust zu erleiden. So sollte das effektive Renteneintrittsalter nach 40 Jahren Arbeit aus „Einsicht“ z.B. von 60 auf 63 Jahre heraufgesetzt werden. Diese Rechnung ging nicht auf und auch die privaten Zusatzrenten hatten nicht den erwarteten Erfolg. Was beweist, dass das ab 60 Jahren mögliche Renteneintrittsalter den Bedürfnissen und Erwartungen vieler Menschen entspricht und private Versicherungsprodukte zurecht mit Skepsis betrachtet werden (auch wegen der negativen Erfahrungen damit u.a. in Deutschland).

Deshalb besteht die „Innovation“ der Reform Frieden darin, von der Freiwilligkeit zum Zwang überzugehen. So wie der Premier es erklärte, soll das frühe Renteneintrittsalter von 60 Jahren (nach 40 Jahren Arbeit) nunmehr obligatorisch ab 2030 erhöht werden, jedes Jahr um 3 Monate. Wer heute um die 45 Jahre alt ist, müsste dann schlussendlich rund 2,5 bis drei Jahre länger arbeiten (in Wort vom 22.5.2025: „Martine Deprez verteidigt Luc Friedens Rentenreform-Pläne“). Auch sollen zusätzliche Anreize für Privatrenten geschaffen werden.

An die Arbeitsfront!

Damit wird zuerst einmal das Ziel angestrebt, die Menschen länger unter unsicheren Bedingungen und Einkommensverlusten an der Arbeitsfront zu halten, was wiederum Auswirkungen auf das Rentenniveau haben wird:

-bleiben die älteren Arbeiter länger in der Arbeit, steigt die Jugendarbeitslosigkeit und die Notwendigkeit für die junge Generation, sich mit Behelfsarbeiten über Wasser zu halten;

-bleiben die Älteren nicht länger in Arbeit (weil sie von ihrem Arbeitsplatz verdrängt werden, was eher der bisherigen Erfahrungen entspricht), fallen sie ebenfalls auf dem Arbeitsmarkt unter verschlechterte Bedingungen oder gar in den REVIS.

Die steigende Arbeitslosigkeit wirkt ihrerseits in ihrer Lohndrückerfunktion, was wiederum die Verwertungsmöglichkeiten des Privatkapitals heraufsetzt. Man ist ja generell bestrebt, die Ressourcen von der arbeitenden Mehrheit zu der investierenden Minderheit zu verlagern, die als Einzige für fähig gehalten wird für den Wohlstand zu sorgen.

Alles wurde dem Privatkapital bis jetzt gerecht gemacht.

In diesem Sinne wurden die obligatorischen Beiträge zur Rentenversicherung auch zum letzten Mal 1977, also vor fast 50 Jahren, erhöht, weil sie beide („Patronats“- und „Salariats“beitrag) ein integraler Bestandteil der Lohnmasse sind!

Und da Beitragserhöhungen Lohnerhöhungen sind, werden sie auch weiterhin von Frieden ausgeschlossen (sie wurden zuletzt 2012 für 10 Jahre blockiert).

Luxemburg hat somit niedrige Bruttolöhne im Vergleich zu den Nachbarländern, aber gleichzeitig auch hohe Nettolöhne (wegen der niedrigen Sozialbeiträge, die vom Brutto abgehalten werden), was beides als konkurrenzieller Standortvorteil ausgegeben wird. Dass das Rentenniveau trotzdem seit 50 Jahren gehalten werden konnte, liegt allein am großen Zuwachs an jungen Arbeitern und Angestellten, die Sozialbeiträge zahlen, im Vergleich zum (bisher) kleineren Zuwachs an Rentnern.

Die eingefrorene Sozialabgabe (8+8% Patronats- und Salariatsbeitrag) genügte zwar bisher, zusammen mit dem 8%-Zuschuss des Staates, um die Renten auszuzahlen. Sie sollte aber keineswegs dazu verwendet werden, die Renten (darunter besonders die kleinen Renten) wirklich zu verbessern! Stattdessen wurde das überschüssige Geld dazu verwendet, die sich ansammelnde Rentenreserve zu den Finanzmärkten umzuleiten.

Das wurde ermöglicht durch eine weitere strategische Reform, nämlich des Gesetzes vom 6.Mai 2004 über die Verwaltung des Vermögens des allgemeinen Rentensystems unter Federführung des DP-Ministers Carlo Wagner. Anstatt bisher für die Ökonomie des Landes (1/3 Darlehen an den Staat, 1/3 an die Betriebe, 1/3 an die Privatversicherten – vielen bekannt dürften noch die Wohnungskredite an Privatbeamte sein) sollte das Geld der Rentner nunmehr weltweit in Aktien, Obligationen und Immobilienspekulationen gesteckt werden. 

Setzen wir uns für Verbesserungen in unserem Rentensystem ein! Alle auf die Straße!

Doch mit Friedens geplanter Zwangswirtschaft geht es nunmehr endgültig ans Eingemachte. Wie der OGBL schrieb, hat die Luxemburger Politik sich entschieden „den zukünftigen Generationen nicht mehr das Rentenniveau ihrer Eltern zu garantieren, sondern es auf das Niveau ihrer Großeltern herabzusetzen.“ (Aktuell 4/24, Reform 2012) Und Privatpensionen zu fördern, welche im Gegensatz zum öffentlichen Rentensystem vom Nettolohn eines Jeden, einer Jeden bezahlt werden müssen und nicht demokratisch verwaltet werden, sondern vor allem dem Profitinteresse der Versicherungsgesellschaften dienen.

Wir sollten alle – jung und alt – uns am 28. Juni für unser öffentliches Rentensystem und die darin nötigen Verbesserungen und umverteilenden Finanzierungen, die nur dort möglich sind, einsetzen!


Serge Urbany

Der Autor, Jahrgang 1952, ehemaliger Rechtsanwalt, war déi Lénk-Deputierter (2002-2004, 2011-2016) und Verantwortlicher der juristischen Abteilung des OGBL (2005-2017).

Stop de Frieden! Den 28. Juni op der grousser Manif vun der Gewerkschaftsfront.

De Lëtzebuerger Sozialmodell ass a Gefor a mat him d’Liewenspläng vun Honnertdausende Mënschen, déi zu Lëtzebuerg schaffen an d’Pensioun kréien. De Luc Frieden setzt alles op eng Kaart a mécht gär zentral Saile vun eisem Sozialstaat platt. Ouni Respekt virun de schaffende Leit, de Gewerkschaften an der demokratescher Matbestëmmung wëll hie Fakte schafen an déi fiicht Dreem vum Grousspatronat zur Realitéit maachen. Mir mussen eis dogéint wieren, de Luc Frieden muss gestoppt ginn. Dofir musse mer all op déi grouss Manif vun der Gewerkschaftsfront OGBL-LCGB den 28. Juni 2025.

Kuckt Iech och eise Pressekonferenz zum Thema un.

Stoppons Luc Frieden! Le 28 juin 2025, toustes dans la rue aux côtés du front syndical.

Le modèle social luxembourgeois est en danger et avec lui les projets de vie de centaines de milliers de personnes qui travaillent et bénéficient d’une retraite luxembourgeoise. Luc Frieden met tout sur une carte et s’apprête à détruite les piliers centraux de notre État-providence. Sans respect pour les travailleurs, les syndicats et la participation démocratique, il veut foncer et transformer les rêves des grandes entreprises en réalité. Il faut s’opposer à cela, il faut stopper Luc Frieden ! Pour cette raison il faut dans la rue aux côtés du front syndical OGBL LCGB le 28 juin 2025 lors de la grande manifestation nationale.

Visionné également la vidéo de notre conférence de presse sur le sujet.

Mir solle méi laang schaffe goen.

Wann et eppes gëtt wat een aus der 100-Minutteried vum Luc Friede verhale soll, dann ass et dass mer al méi laang solle schaffe goen. No der Diskussioun ëm d’Rentereform ass dat déi ideologesch Äntwert vun der CSV-DP Regierung no enger pseudo-Participatioun an no pseudo-Consultatiounen.

All d’Etudë weisen: kee wëll méi laang schaffen. All d’Zuele soen: kee muss méi laang schaffen. déi Lénk hu schonn am September Pisten opgezeechent fir den ëffentleche Pensiounssystem ofzesécheren a souguer ze stäerken. D’Alternative ginn et, déi Lénk ass radikal géint eng onnéideg an ongewollten Erhéijung vum Rentenantrëttsalter.

Och nom Premier Luc Frieden senger Ried ass kloer: Pensonéierter, Aarbechter, Jonker musse sech mobiliséieren. Den 28. Juni organiséiert de’Gewerkschaftsfront OGBL-LCGB eng grouss national Manifestatioun géint d’Politik vun dëser Regierung. Et war nach ni esou wichteg sech ze mobiliséieren.


Nous devons travailler plus longtemps.

S’il y a une chose que nous retenons du discours de 100 minutes de Luc Frieden, c’est que nous devons travailler plus longtemps. Dans le débat sur la réforme des retraites, c’est la réponse idéologique du gouvernement CSV-DP après une pseudo-participation et des pseudo-consultations.

Toutes les études montrent que personne ne veut travailler plus longtemps. Tous les chiffres montrent que personne ne doit travailler plus longtemps. déi Lénk a déjà présenté en septembre des propositions visant à garantir et à renforcer le système public des retraites. Il existe des alternatives, et déi Lénk s’oppose radicalement à une augmentation inutile et indésirable de l’âge de la retraite.

Après le discours du Premier ministres il est évident : les retraités, les travailleurs et les jeunes doivent se mobiliser. Le 28 juin, le front syndical OGBL-LCGB organise une grande manifestation nationale contre la politique de ce gouvernement. Il n’a jamais été aussi important de se mobiliser.

logo European Left logo GUE/NGL logo Transform! Europe