This page uses cookies for statistical purposes. The statistics are anonymous, but for security reasons you IP-address is saved for a limited period of time.
Recherche vu reporter.lu confirméieren eis, dass de Staatsrot eng ontransparent an ondemokratesch Institutioun am Staat ass. D’Interessekonflikter vu ville vu senge Memberen an d’Vetternwirtschaft déi dorausser entsteet sinn net méi tragbar a schueden der demokratescher a pluralistescher politescher Kultur an eisem Land. déi Lénk wëllen de Staatsrot a senger aktueller Form ofschafen an en duerch e gesellschaftlech representatiivt Berodungsgremium fir d’Chamber ersetzen.
Viru manner wéi engem Joer huet den Avis vum Staatsrot iwwer de Gesetzesprojet iwwer de Baulandvertrag kloer gewisen, wéi dem Staatsrot seng Avis’en zustane kommen. Bei dësem Projet wier d’Allmuecht vun de grousse Grondbesëtzer nämlech ageschränkt ginn wat eng wichteg Viraussetzung fir de Kampf géint d’Wunnengsnout ass an de Gemenge méi Poids an der urbanistescher Planung ginn hätt.
De Staatsrot huet dëse Projet a sengem Avis zerrappt a sou de status quo a Saache Bauterrain ënnermauert. En huet domat d’Partikularintresse vun de grousse Promoteuren a Spekulante verdeedegt, déi mir opgrond vun de rezenten Etüde vum Observatoire de l’Habitat jo zum Deel kennen.
Di nei Recherche vu reporter.lu veranschaulechen eis elo ganz gutt wéi eng Prozesser am Hannergrond wierken a wéi mächteg ekonomesch Interessen d’Fiedem zéie kënnen. Déi direkt wirtschaftlech Ofhängegkeet vum Lucien Lux géigeniwwer vum Flavio Becca, erméiglecht et dësem seng wirtschaftlech Interesse mat Hëllef vum Lucien Lux iwwer de Staatsrot duerchzesetzen.
Dëst ass e flagrant Beispill vu Vetternwirtschaft, mee et ass sécherlech just eent vu villen.
déi Lénk hunn net fir näischt am Januar 2023 eng Resolutioun[1] an der Chamber abruecht, déi e gesetzleche Kader verlaangt fir d’Membere vum Staatsrot z’obligéieren eng déclaration d’intérêts ze maachen. Dës Resolutioun gouf an d’Presidentekonferenz verwisen, wou se lo an engem Tirang verstëbst. Kee Wonner, wëll CSV, DP, LSAP, déi Gréng an den ADR hu keen Interesse u souenger Reform, wëll se selwer Memberen an de Staatsrot schécken.
déi Lénk wëllen en anere Staatsrot. E soll e berodend Gremium fir d’Chamber sinn a seng Membere sollen och eleng vun der Chamber nominéiert ginn. Déi gesellschaftlech Representativitéit vun dësem Gremium soll gestäerkt ginn andeem zivilgesellschaftlech Institutiounen an Organisatiounen der Chamber d’Membere virschloen. Esou eng Zesummesetzung vum Staatsrot kéint de schiedlechen Afloss vu mächtege Partikularintressen op de Gesetzgebungsprozess an Zukunft ofschwächen.
Une enquête de reporter.lu nous confirme que le Conseil d’Etat est bel et bien une institution opaque et anti-démocratique au sein de l’Etat. Les conflits d’intérêts de beaucoup de ses membres et le népotisme qui en découle ne peuvent plus durer, car ils mettent en péril le pluralisme politique et la culture démocratique dans notre pays. déi Lénk veut abolir le Conseil d’Etat dans sa forme actuelle en le remplaçant par une instance représentative de la société civile qui porte conseil à la Chambre.
Il y a à peine un an, l’avis du conseil d’Etat sur le projet de loi « Baulandvertrag » a donné un aperçu clair de la manière dont le Conseil d’Etat élabore ses avis. De fait, ce projet de loi aurait considérablement contraint le plein pouvoir des propriétaires de multiples terrains, ce qui est une condition requise pour lutter efficacement contre la crise du logement et accorder d’avantage de poids aux communes pour réaliser leurs planifications urbaines.
Le Conseil d’Etat a littéralement déchiré ce projet de loi dans son avis, entérinant ainsi le statu quo en matière de terrains constructibles. Par ce geste, le Conseil d’Etat a défendu les intérêts particuliers de gros promoteurs et spéculateurs de l’immobilier qu’avait déjà révélés au grand jour l’Observatoire de l’Habitat.
Les nouvelles révélations de reporter.lu exposent à merveille les processus à l’œuvre dans les coulisses du Conseil d’Etat et mettent le doigt sur le pouvoir influent des intérêts économiques qui y tirent les fils. La dépendance financière directe de Lucien Lux par rapport à Flavio Becca permet à ce dernier de faire peser ses intérêts au Conseil d’Etat à travers Lucien Lux.
C’est un exemple flagrant de népotisme, mais ce n’est sûrement qu’un exemple parmi d’autres.
Ce n’est pas pour rien que déi Lénk a déposé une résolution[1] à la Chambre des Députés en janvier 2023 exigeant la mise en place d’un cadre légal pour obliger les membres du Conseil d’Etat de faire une déclaration d’intérêts. Cette résolution a été transférée à la conférence des présidents. Dès lors, elle prend la poussière dans un tiroir.
Et pour cause, car le CSV, le DP, le LSAP, déi Gréng et l’ADR envoient des membres de leurs partis au Conseil d’Etat et n’ont donc aucun intérêt à le réformer.
déi Lénk veut transformer le Conseil d’Etat pour en faire une instance au service de la Chambre et dont les membres sont nommés exclusivement par la Chambre. La représentativité de la société civile au sein de cette instance pourra être renforcée par l’implication des institutions et organisations civiles dans la suggestion de membres potentiels. Une telle constitution du Conseil d’Etat serait en mesure de contrecarrer l’influence nocive d’intérêts particuliers puissants sur le processus de législation.
Recherche vu reporter.lu confirméieren eis, dass de Staatsrot eng ontransparent an ondemokratesch Institutioun am Staat ass. D’Interessekonflikter vu ville vu senge Memberen an d’Vetternwirtschaft déi dorausser entsteet sinn net méi tragbar a schueden der demokratescher a pluralistescher politescher Kultur an eisem Land. déi Lénk wëllen de Staatsrot a senger aktueller Form ofschafen an en duerch e gesellschaftlech representatiivt Berodungsgremium fir d’Chamber ersetzen.
Viru manner wéi engem Joer huet den Avis vum Staatsrot iwwer de Gesetzesprojet iwwer de Baulandvertrag kloer gewisen, wéi dem Staatsrot seng Avis’en zustane kommen. Bei dësem Projet wier d’Allmuecht vun de grousse Grondbesëtzer nämlech ageschränkt ginn wat eng wichteg Viraussetzung fir de Kampf géint d’Wunnengsnout ass an de Gemenge méi Poids an der urbanistescher Planung ginn hätt.
De Staatsrot huet dëse Projet a sengem Avis zerrappt a sou de status quo a Saache Bauterrain ënnermauert. En huet domat d’Partikularintresse vun de grousse Promoteuren a Spekulante verdeedegt, déi mir opgrond vun de rezenten Etüde vum Observatoire de l’Habitat jo zum Deel kennen.
Di nei Recherche vu reporter.lu veranschaulechen eis elo ganz gutt wéi eng Prozesser am Hannergrond wierken a wéi mächteg ekonomesch Interessen d’Fiedem zéie kënnen. Déi direkt wirtschaftlech Ofhängegkeet vum Lucien Lux géigeniwwer vum Flavio Becca, erméiglecht et dësem seng wirtschaftlech Interesse mat Hëllef vum Lucien Lux iwwer de Staatsrot duerchzesetzen.
Dëst ass e flagrant Beispill vu Vetternwirtschaft, mee et ass sécherlech just eent vu villen.
déi Lénk hunn net fir näischt am Januar 2023 eng Resolutioun[1] an der Chamber abruecht, déi e gesetzleche Kader verlaangt fir d’Membere vum Staatsrot z’obligéieren eng déclaration d’intérêts ze maachen. Dës Resolutioun gouf an d’Presidentekonferenz verwisen, wou se lo an engem Tirang verstëbst. Kee Wonner, wëll CSV, DP, LSAP, déi Gréng an den ADR hu keen Interesse u souenger Reform, wëll se selwer Memberen an de Staatsrot schécken.
déi Lénk wëllen en anere Staatsrot. E soll e berodend Gremium fir d’Chamber sinn a seng Membere sollen och eleng vun der Chamber nominéiert ginn. Déi gesellschaftlech Representativitéit vun dësem Gremium soll gestäerkt ginn andeem zivilgesellschaftlech Institutiounen an Organisatiounen der Chamber d’Membere virschloen. Esou eng Zesummesetzung vum Staatsrot kéint de schiedlechen Afloss vu mächtege Partikularintressen op de Gesetzgebungsprozess an Zukunft ofschwächen.
Une enquête de reporter.lu nous confirme que le Conseil d’Etat est bel et bien une institution opaque et anti-démocratique au sein de l’Etat. Les conflits d’intérêts de beaucoup de ses membres et le népotisme qui en découle ne peuvent plus durer, car ils mettent en péril le pluralisme politique et la culture démocratique dans notre pays. déi Lénk veut abolir le Conseil d’Etat dans sa forme actuelle en le remplaçant par une instance représentative de la société civile qui porte conseil à la Chambre.
Il y a à peine un an, l’avis du conseil d’Etat sur le projet de loi « Baulandvertrag » a donné un aperçu clair de la manière dont le Conseil d’Etat élabore ses avis. De fait, ce projet de loi aurait considérablement contraint le plein pouvoir des propriétaires de multiples terrains, ce qui est une condition requise pour lutter efficacement contre la crise du logement et accorder d’avantage de poids aux communes pour réaliser leurs planifications urbaines.
Le Conseil d’Etat a littéralement déchiré ce projet de loi dans son avis, entérinant ainsi le statu quo en matière de terrains constructibles. Par ce geste, le Conseil d’Etat a défendu les intérêts particuliers de gros promoteurs et spéculateurs de l’immobilier qu’avait déjà révélés au grand jour l’Observatoire de l’Habitat.
Les nouvelles révélations de reporter.lu exposent à merveille les processus à l’œuvre dans les coulisses du Conseil d’Etat et mettent le doigt sur le pouvoir influent des intérêts économiques qui y tirent les fils. La dépendance financière directe de Lucien Lux par rapport à Flavio Becca permet à ce dernier de faire peser ses intérêts au Conseil d’Etat à travers Lucien Lux.
C’est un exemple flagrant de népotisme, mais ce n’est sûrement qu’un exemple parmi d’autres.
Ce n’est pas pour rien que déi Lénk a déposé une résolution[1] à la Chambre des Députés en janvier 2023 exigeant la mise en place d’un cadre légal pour obliger les membres du Conseil d’Etat de faire une déclaration d’intérêts. Cette résolution a été transférée à la conférence des présidents. Dès lors, elle prend la poussière dans un tiroir.
Et pour cause, car le CSV, le DP, le LSAP, déi Gréng et l’ADR envoient des membres de leurs partis au Conseil d’Etat et n’ont donc aucun intérêt à le réformer.
déi Lénk veut transformer le Conseil d’Etat pour en faire une instance au service de la Chambre et dont les membres sont nommés exclusivement par la Chambre. La représentativité de la société civile au sein de cette instance pourra être renforcée par l’implication des institutions et organisations civiles dans la suggestion de membres potentiels. Une telle constitution du Conseil d’Etat serait en mesure de contrecarrer l’influence nocive d’intérêts particuliers puissants sur le processus de législation.
Haut hunn déi Lénk eng Proposition de loi deposéiert, déi d’Aféierung vun enger Incompatibilitéit vum Mandat vum Deputéierte mat deem vum Buergermeeschter a Schäffe virgesäit.
D’Diskussioun ronderëm de Cumul vu verschiddene politesche Mandater kënnt säit Joren ëmmer rëm zum Virschäin a generell schéngen sech déi verschidde Parteien eens, dass een eng Incompatibilitéit aféiere wëll. Allerdéngs ass bis elo nach kee konkrete Virschlag presentéiert ginn. Och d’Resolutioun déi d’ADR deposéiert huet bleift um Niveau vun enger einfcher Recommandatiounen. Eis Proposition de loi viséiert also d’Debatt wierklech virun ze bréngen.
D’Incompatibilitéit vum Mandat vum Deputéierte mat deem vum Buergermeeschter a Schäffe géif zum Beispill zu enger Valorisatioun vun de verschiddene politesche Mandater bäidroen, déi all wichteg sinn a jeeweils spezifesch Schwieregkeeten an Erausfuerderunge mat sech bréngen.
Genee esou berout eng Demokratie ënnert anerem op der Wal tëschent verschiddenen Iddien a Persoune souwéi der Existenz vun Debatten, Meenungsverschiddenheeten a souguer Spannungen. De Cumul vu verschiddene politesche Mandater op de Schëllere vun nëmmen e puer Persoune riskéiert dës Charakteristiken ze begrenzen.
Dann ass et och fir d’Vertrauen an d’Politik wichteg, dass Interessekonflikter evitéiert ginn. Hei ass d’Fro net, ob et tatsächlech Interessekonflikter ginn, mä éischter ob déi aktuell Reegelen déi effektiivste si fir se ze vermeiden. Et ass wichteg ze erënneren, dass d’Gemengen d’Aufgab hunn alles ze verwalten, wat vu kommunalem Interessi ass, an dass d’Deputéierte sech bei der Ausübung vun hirem Mandat nëmme vum allgemengen Interessi leede loosse sollen. Fir also all Risiko vun enger absichtlecher oder onabsichtlecher Verwiesslung vun dësen ënnerschiddlechen Interessien ze vermeiden, bitt et sech un eng kloer Trennung tëschent de genannte politesche Mandater anzeféieren.
Matgedeelt vun der Sensibilité politique déi Lénk.
Aujourd’hui, déi Lénk a déposé une proposition de loi qui vise à introduire une incompatibilité entre le mandat de député et les mandats de bourgmestre et d’échevin.
Les discussions sur le cumul de différents mandats politiques sont récurrentes depuis des années et, en général, les différents partis politiques semblent d’accord pour introduire l’incompatibilité. Cependant, aucune proposition concrète n’a été présentée jusqu’à présent. La résolution déposée par l’ADR reste au stade de la simple recommandation. Notre proposition de loi vise donc à faire véritablement avancer le débat.
Par exemple, l’incompatibilité du mandat de député avec celui de bourgmestre et d’échevin contribuerait à valoriser les différents mandats politiques, qui sont tous importants et présentent des difficultés et des défis spécifiques.
De même, une démocratie repose, entre autres, sur le choix de différentes idées et personnes, ainsi que sur l’existence de débats, de désaccords, voire de tensions. Le cumul de différents mandats politiques sur les épaules de quelques personnes peut limiter ces caractéristiques.
Enfin, il est important pour la confiance dans la politique d’éviter des conflits d’intérêts potentiels. À cet égard, la question n’est pas de savoir s’il y a effectivement des conflits d’intérêts, mais si le cadre juridique actuel est le plus approprié pour les éviter. Il est nécessaire de rappeler que les communes sont chargées d’administrer tout ce qui est d’intérêt communal et que les députés ne peuvent être guidés que par l’intérêt général dans l’exercice de leur mandat. Afin d’éviter tout risque de confusion, volontaire ou non, entre ces différents intérêts, il convient donc d’introduire une séparation claire entre ces mandats politiques.
Et ass mir eng grouss Éier a Freed, haut als Rapportrice um Riednerpult ze stoen. Ech soe Merci dofir.
Am parlamentareschen Dossier 6956 mat dem Titel Proposition de révision portant instauration d‘une nouvelle Constitution, stécht immens vill Aarbecht. Ech sinn dowéinst frou, datt den Dossier mam haitege Vott zum verdéngten Ofschloss vun enger laanger Prozedur kennt.
De Rapport wäert an enger éischter Ligne kuerz op de generellen Historique, d‘Aarbechten an der zoustänneger Kommissioun souwéi op d’Prise de position du Gouvernement an den Avis vum Conseil d‘État agoen. An enger zweeter Ligne präsentéieren ech déi grouss Lignë vun der Propositioun, andeems ech eng Rei Artikelen a Erklärunge virstelle wäert.
All déi aner Elementer an Erklärunge fannt dir am schrëftleche Rapport ausféierlech beschriwwen.
I.
De 24ten Februar 2016 gouf d‘Propositioun vum Serge Urbany an der Chamber deposéiert an den 8ten Mäerz 2016 ass den Dossier als recevabel deklaréiert ginn.
An der Prise de position du Gouvernement vum 22ten Abrëll 2016, gëtt dorobber verwisen, datt an der zoustänneger Kommissioun aktuell d‘Propositioun 6030 fir eng Verfassungsrevisioun diskutéiert gëtt. Vu, datt dës Propositioun d‘Resultat vun engem laangen Diskussiounsprozess ass, vu datt den Auteur säit 2012 Deel vun den Diskussiounen ass, a, vu, datt d‘Substanz vun der Propositioun 6956 Deel vu den Aarbechten an der Kommissioun ass, steet geschriwwen, datt een net am Detail op déi eenzel Bestëmmunge vun der Propositioun 6956 anzegoe brauch.
Am Avis vum Conseil d‘État vum 10ten Oktober 2017, steet, datt amplaz vun enger detailléierter Analyse vun den Artikele vun der Propositioun 6956, de Conseil d‘État op seng Avise vum 6ten Juni 2012 a vum 14ten Mäerz 2017 verweist, déi mam Dossier 6030 zesummenhänken. Dës Avise géifen dem Conseil d‘État seng Positioun zur Verfassungsrevisioun ausräichend duerleeën.
Souwuel d‘Prise de position du Gouvernement, wéi och den Avis vum Conseil d‘État hunn also op den Dossier 6030 verwisen an dorobber verzicht d‘Artikele vum Dossier 6956 explizitt an de jeeweilege Stellungnamen ze analyséieren.
No der Prise de position du Gouvernement vum 22ten Abrëll 2016 an dem Avis vum Conseil d‘État vum 10ten Oktober 2017, gouf den 22ten November 2017 de Marc Baum vun der zoustänneger Kommissioun als Rapporteur designéiert.
Eng Woch méi spéit, den 29ten November 2017, gouf dunn d‘Propositioun, d‘Prise de position du Gouvernement souwéi den Avis vum Conseil d‘État an der Kommissioun examinéiert.
An dësem Kontext hunn d‘Membere vun der Kommissioun déi investéiert Aarbecht gewierdegt, och wann ee wat d‘Substanz betrëfft net enger Meenung wor. Finalement gouf festgehalen, datt dës virgestallte Propositioun net déi grouss Lignë vum Dossier 6030 erëmspigelt – aus deem jo d’Dossieren 7575, 7700, 7755 a 7777 ervirginn – an, datt een den Dossier 6956 parallel dozou weiderlafe léisst.
Den 23ten November 2021 hunn ech dunn vum Marc Baum d‘Relève iwwerholl an den 2ten Dezember 2021 stoung den Dossier nach eemol um Ordre du jour vun der Kommissioun.
De 7ten Dezember 2022 huet d‘Kommissioun de Rapport adoptéiert an mam haitege Dag steet den éischte Vott um Programm.
Vu dat déi erwäänten Dossieren 7575, 7700, 7755 a 7777, déi eng Revisioun vun der aktueller Constitutioun uviséieren, jo och eng éischt Kéier gestëmmt sinn, an dës Woch viraussiichtlech eng zweet Kéier gestëmmt ginn, proposéiert d‘Kommissioun der Chamber den Dossier 6956 net ze stemmen.
II.
Här President,
Léif Kolleegen a Kolleeginnen,
Ech ginn elo iwwer zum zweeten Deel vu mengem Rapport, wou ech déi grouss Lignë vun der Propositioun virstelle wäert.
D‘Propositioun beinhalt ganzer 18 Kapitele mat insgesamt 203 Artikelen. Dofir beschränken ech mech a mengem mëndleche Rapport op d‘Thematike vum Staat, der Citoyennetéit, de Grondrechter an der Demokratie.
Dat éischt Kapitel vun der virgeschloener Constitutioun proposéiert d‘Staatsform vun enger Republik a beinhalt eng ausféierlech Definitioun vum Staat.
Méi genee gesot schléit dësen Text der Gesellschaft eng Definitioun vum Staat vir, déi den Accent vir un allem op de Sozialstaat leet. Ënnert anerem huet dëse Sozialstaat d’Verflichtung, ee staarke Schutz vun de Grondrechter ze garantéieren a géint sozial Ongläichheete virzegoen. All dëst soll am Aklang mat enger nohalteger Entwécklung fir Mënsch a Ëmwelt realiséiert ginn.
Wéi am Rapport méi ausféierlech beschriwwe gëtt, kann sech de Sozialstaat fir d‘Auteuren net op een oder e puer Rechter souwéi op eng oder e puer Institutioune reduzéiere loossen. De Sozialstaat ass vill méi fir si. En ass ee komplext Konstrukt wat sech iwwerall an der ganzer Gesellschaft erëmspigelt.
Wärend dat éischt Kapitel ënnersträicht, datt de politesche pouvoir vun de Bierger.innen ausgeet, definéiert dat zweet Kapitel méi genee wien d‘Bierger.inne sinn.
D‘Auteure schloen eng Definitioun vir, déi net méi ausféierlech op dem Krittär vun der Nationalitéit berout. Si lee fest, datt d‘Bierger.innen all déi Persoune sinn, déi déi lëtzebuergesch Nationalitéit hunn, souwéi déi Persounen, déi säit mindestens fënnef Joer am Land wunnen.
Donieft gëtt de politeschen Alter op 16 Joer festgeluecht an d’Walflicht als Biergerflicht definéiert.
All dës Punkte sinn explizitt am selwechte Kapitel verankert.
Dat drëtt Kapitel betrëfft d‘Grondrechter a beinhalt eng 70 Artikelen. Dës grouss Zuel un Artikele spigelt d‘Wichtegkeet vun dësem Deel vun der Propositioun erëm.
D‘Kapitel fänkt mam Artikel 14 un, dee verfüügt, datt « La dignité humaine est inviolable. L‘Etat garantit son respect sans aucune restriction et interdit tout traitement et toute peine qui la violerait. »
D‘Auteure vun der Propositioun sinn der Meenung, datt d‘Notioun vun der « dignité humaine » eleng stoend net sou einfach ze definéieren ass an esouguer séier zu ënnerschiddlechen Interpretatioune féiere kann.
Aus dësem Grond vertrieden d’Auteuren d‘Meenung, datt een d‘« dignité humaine » an der Constitutioun genau an ausféierlech definéiere muss, also festhale muss wéi eng Rechter a Flichten aus der Notioun ervirginn.
Aus Zäitgrënn verzichten ech elo dorobber all Artikel eenzel opzezielen, mä ech ënnersträiche gären, datt d‘Propositioun explizitt an als aklobar Rechter, Rechter wéi d‘Recht op eng Wunneng, d‘Recht op eng mënschewierdeg Aarbecht, d‘Recht op Bildung souwéi d‘Recht op den Zougang zu de grondleeënden Bedürfnisser, zum Beispill zu Liewensmëttel, dem Gesondheetsberäich souwéi Waasser a Stroum, virgesäit.
Andeems een d’Rechter, déi mat der Notioun vun der « dignité humaine » a Verbannung bruecht kenne ginn, op konstitutionellem Niveau explizitt als aklobar Rechter verankert, garantéiert een e staarke Schutz vun dëse soziale Rechter.
Genee esou verdäitlecht de grad präsentéierten Deel de Gedanke vunden Auteuren, datt d‘sozial Gerechtegkeet eng essentiell Grondviraussetzung dofir ass, dat jiddwereen déi aner liberal Rechter iwwerhaapt notze kann.
Eng weider Intentioun vum drëtten Kapitel ass et aktuell an akut Problemer wéi zum Beispill de Klimawandel unzegoen.
Den Abschnitt iwwert « Les droits environnementaux » beinhalt 8 Artikelen, déi zum Beispill festhalen, datt de Staat obligéiert ass an all sengen Aktiounen de Prinzip vum développement durable ze respektéieren.
D‘Propositioun verankert dann och de « principe de précaution » an der Constitutioun, dee virgesäit, datt wann ëmmer ee Risiko vun irreversibele Schied fir d‘Ëmwelt oder fir d‘Gesondheet besteet, déi zoustänneg Autoritéiten déi noutwenneg Moossnamen huele musse fir eben dës Schied ze vermeiden.
Allgemeng wellen d‘ Auteur‘ en iwer dese Wee an der Constitutioun selwer staark Barrièrë géint d‘Ëmweltzerstéierung anzebauen an sech sou als Gesellschaft zu engem effektive Schutz vun der Ëmwelt ze verflichten.
Ier ech elo gläich zum Schluss vum Rapport kommen, wëll ech nach e puer Wieder zur Thematik vun der Demokratie soen.
Wéi erwäänt schléit dës Propositioun vir de politeschen Alter op 16 Joer erofzesetzen an de Krees vun de Walberechtegte Persounen ze erweideren, andeems ebe virgesinn ass, datt d‘Walrecht net méi réng ob dem Krittär vun der Nationalitéit berout.
D‘Auteure vun der Propositioun sinn sech allerdéngs och ganz genee bewosst, datt eng lieweg Demokratie net nëmmen dorobber beschränken dierf ginn, datt d‘Bierger.innen all puer Joer eemol wiele ginn.
D‘Auteure schloen dowéinst ee Bierger.inneninitiativerecht, als een zentrale Punkt vun der Erweiderung vun der Demokratie vir. Dëse Mechanismus ass am Artikel 120 am Detail beschriwwen.
Fir dass dëst Kärstéck vun direkter a participativer Demokratie sou effikass wéi méiglech ass, gesäit d‘Propositioun dräi Etappe vir.
An enger éischter Etappe präsentéiert ee Birger.inne Kommitee ee Virschlag fir ee Gesetz.
Wann mindestens 0.5% vun den op de Wallëschten ageschriwwene Birger.innen dem Virschlag zoustëmmen, da geet dëse Virschlag weider an d‘Chamber.
Wann d‘Chamber de Virschlag ofleent, da kennen d’Initiatoren an enger zweeter Etappe nach eemol probéieren Ënnerschrëften ze sammelen. Kréie si 2.5% zesummen, da muss d‘Chamber sech nach eng Kéier mat dem Virschlag beschäftegen.
Leent d‘Chamber de Projet allerdéngs nees of, da kann de Kommitee an enger drëtter a leschter Etappen ee Referendum verlaangen.
Den Text gesäit also eng substantiell Verdéiwung vun der direkter Demokratie vir ouni dobäi awer d‘Dir opzemaachen fir eng Bagatelliséierung vun dem direktdemokrateschen Instrument.
III.
Här President,
Léif Kolleegen a Kolleeginnen,
D‘Propositioun déi ech haut präsentéiere konnt gouf am Kader vun dem Debatt iwwert d‘Revisioun vun der Constitutioun entworf. Eng Debatt, déi eis säit ville Jore begleet.
D‘Propositioun erhierft net den Usproch op Vollstännegkeet, Perfektioun a Feelerfräiheet, mä si gesäit sech als ee konstruktive Beitrag vun dësem genannten Debat.
Andeems d‘Auteuren ee kompletten a konkreten Text virgeluecht hunn, deen ee weidere Bléckwénkel duerleet, denken ech, datt dëst och vollkomme gelongen ass.
Ech soen Iech villmools Merci.
Ried vum Nathalie Oberweis
Här President, léiw Kolleegen an Kolleeginnen,
Natierlech hu mir all eise politesche Brëll un an et wonnert mech deemno net dass dir net ganz mat eiser Verfassungpropos averstanen sitt.
Ech verteidegen se nawell hei !
Mee ech kann et net oft genuch soen : eis Verfassung ass einfach besser wéi déi vun der Majoritéit an der CSV.
An ech soen dat net wéi e bellege slogan.
Nee : eis Verfassung ass wi eng Bibel ; léiw Kolleegen a Kolleeginnen. Wirklech : et fennt een emmer erem nei Inspiratioun. Et fennt een och, fir déi déi dat brauchen, en Anker.
Kuckt, eis alternativ Verfassung erzielt eis vun enger Gesellschaft di inklusiv ass, di gerecht ass. Si verkierpert eng Visioun no enger anerer Gesellschaft déi op staarke Wäerter baséiert.
Si gett eis Äntwerten op di vill Froen di mer hunn.
Äntwerten op di Multikrisen an dene mer sinn.
Mir sinn zudéiwst iwerzeegt dass mir des alternativ Gesellschaftsbild brauchen. Mir kennen net esou weiderfueren wéi bis elo.
Jiddereen wees dat !
Och wann dir eis Verfassung haut net matdrot sinn ech zimlech iwerzeegt dass et des Verfassung ass di mir brauchen. Ech mengen och dass verschiddener oder souguer vill an dese Reien mat eiser Verfassung sympatiséieren.
Brauche mer des Verfassung well mir, Bierger a BiergerInnen, brauchen eng e neie Gesellschaftsprojet : mir wessen dass des Gesellschaft wéi se den Ament fonctionnéiert an eng Mauer wäert rennen well se net nohalteg ass. Mir wellen eng Gesellschaft déi nohalteg ass, well se inklusiv ass, well se jidderengem eng Plaz araumt, well se de Raichtem gerecht verdeelt an dofir de Gruew tescht eis manner grouss mecht.
Mir brauchen des Visioun, dese Gesellschaftsprojet, well mir verléieren all Hoffnung an déi aktuel Gesellschaft déi dominéiert gett vun sozio-ekonomeschen Ongläicheeten déi wuessen, Akkumulatioun vu Räichtem a Privilegien fir di eng a Kakahuetten fir di aner.
Mir brauchen des Verfassung well mer och d’ Hoffnung an de politesche System wi en den Ament fonctionnéiert verléieren. Vill Bierger a Bierginnen si resignéiert well se sech näischt méi vun desem verkrustesten politesche System erwarden. Mir brauchen Erneierung.
Des Verfassung huet virun allem Äntwerten op di vill Krisen an dene mer sinn : d’ Wunnengskris, de sozio-ekonomeschen Gruew mat sengem gesellschaftlechen Ongläichheeten déi wuessen ; Klimakris an Biodiversitéitskrisen. Mat deser Verfassung wier de Risiko manner grouss dass Kricher ausbriechen an Mensche mussen flüchten.
Eis Verfassung seet eis : Alternativen sinn méigleg. Dat wat mer den Ament erliewen, di Multikrisen an dene mer sinn an wou mer vun enger an di nächst navigéieren sinn Ausdrock vun engem System dee net méi ze droen ass, dee sech per force well erhalen fir de bien être vun enger Minoritéit iwer de bien être collectif.
Ech géing souguer soen dass eis Alternativ alternativlos ass. Mir kommen nämlech net derlanscht d’ Basis fir méi eng gerecht an inklusiv Gesellschaft ze leen, fir en Zesummeliewen wou mer mateneen an net géinteneen oder lanschteneen schaffen an liewen.
Et ass en zukunftorientéierten Text deen virun allem Jonken mee och sos Minoritéiten an aner marginaliséiert Gruppen Perspektiven bidd.
Jo, natierlech stellt eis Verfassung d’ Privilegien a Fro : Privilegien vun Eeleren iwer Jonker, vun denen déi besetzen iwer déi déi keen Besetz hun, denen déi d’Wahlrecht haut hun vis-à-vis vun denen déi kee Wahlrecht hunn. An jo mir stellen all Privilegien a Fro : och déi vun enger Monarchie iwer di Normalstiewleg. Well et fir eis nëmmen Normalstiewleg Leit ginn. Jiddereen ass gläich ! Deemno gesäit eis Verfassung e Republikanesche System viir mat enger President.In.
Eis Verfassung ass ambitieis. Si huet Ambitiounen fir eis Gesellschaft déi ech jo schon zum Deel beschriwen hunn : e Gesellschaftsprojet deen op enger neier Wäertebasis fundéiert : Gerechtegkeet, Solidaritéit, Empathie. Ambitieis well dese Gesellschaftsprojet dee mir zeechnen op staarke Prinzipien fundéiert : e staarke Sozialstaat, en extensive Katalog vun aklobare Grondrechter.
Natierlech ass eis Verfassung amibitiéis well et, do wou mer haut stinn, net duergeet mat klengen Ännerungen.
Jo, a weg entschellegt mech, mir sinn der Meenung dass d’ Verfassung vu Majoritéit an CSV net op der Héischt sinn vun denen Erausfuerderungen virun dene mir haut stinn.
Aus desem Constat eraus dann ass eis Verfassung gebuer : d’ Feststellen dass mer eng Refonte, eng Neiopstellung um Niveau vun der Verfassung brauchen.
Well den Text deen Majoritéit an CSV proposéiert hunn, spiggelt eiser Meenung no emmer nach zevill eng Verfassung aus dem 19. Joerhonnert erem di zwar geupdated gouf mee keng nei Jalon’ en setzt fir en 21. Joerhonnert.
Et ass eiser Meenung no eng verpasste chance ! Eng verpasste Chance well et hätt ee jo kennen Bierger a Biergerinnen begeeschteren fir eng Neiasuriichtung. Natierlech net mat dem Text vu Majoritéit an CSV mee mat desem !
Gitt de Bierger a Biergerinnen di Texter ze liesen, eis Verfassung an déi vu Majoritéit an CSV an ech si mer secher dass de Gros eise Projet ennertsetzt.
Wa mer wessen dass eng Verfassung als Grondgesetz dat wichtegst Gesetz ass, da wesse mer dass et de Grondsteen leet fir alles wat dono kennt.
Dofir loosst mech et hei nach emol soen : eng Verfassung muss net minimalistesch sinn. Si kann och extensiv ausgeluecht sinn sou wéi eis Verfassung dat mecht.
All denen déi mengen eng Verfassung misst neutral sinn, soen ech : Neutralitéit gett et net.
All Gesetz spiggelt di gesellschaft Kräften an d’ Schreft vum Auteur erem.
An eis well sech kloer, konkret, ambitieis a fortschrettlech.
Well se kloer a konkret ass, ass se onmessverständlech.
Iwer 18 Kapitelen an 203 Artikelen gett d’ Fundament vun der zukünfteger Gesellschaft konkret ausgeluecht.
Eis Verfassung gesäit e maximum a Garantien viir, e bidd Perspektiven well en all eis Rechter am Détail festhällt.
D’ Kapitel iwer Grondrechter huet 70 Artikelen ! A 70 Artikelen ginn aklobar Grondrechter festgehalen an dat, Kolleeginnen a Kolleegen, sinn alles Rechter déi mir hunn a brauchen. Mir erfanne näischt !
Mir proposéieren just dass Biergerinnen a Bierger gestäerkt ginn !
A 70 Artikelen hale mir fest wat mir enner Mënschewürd verstinn. Mir wellen deen Term konkret ausleen an u konkrete Rechter festmaachen fir dass mir eis all eens sinn wat mer drenner verstinn. De Prinzip vun der Menschewürd bennt eis dann och zesummen als Gesellschaft. Mir gesin deemno e Recht op Wunnen viir. Wunnen ass en existenzielle Besoin dofir gehéiert dat eiser Meenung no an eng Verfassung.
Mir gesin och e Recht op Arbecht viir well mer eis iwer an duech eis Arbecht entfaale kennnen an eng Plaz an eng Roll an der Gesellschaft fannen.
Eis Verfassung verpflicht de Staat des weideren géint Armutt an sozial Ausgrenzung viizegoen. De Staat muss géint sozial Ongläichheeten viirgoen an dat enner anerem iwer eng progressiv Steierpolitik sou wéi mir se hei schon e puermol duergeluecht hunn. Och eise Schoulsystem muss esou gestalt ginn dass en net méi sozial Ongläichheeten reproduzéieren an an dem Kontext invitéieren ech iech den podcast Schlechte Schüler vum Radio 100,7 ze läuschteren !
Net just stäerke mer de Bierger hir Rechter mee d’ Bierger an BiergerInnen kréien Accès zum Verwaltungsgeriicht wou si direkt hir Rechter kennen akloen.
Och erweidere mer d’ Biergerrechter well mir halen um Awunnerwahlrecht fest. Mir si nach emmer fundamental der Meenung dass mer den Ament mat knapp 50 % Wahlberechtegten hei am Land e graven demokrateschen Defizit hunn.
Mir stäerken och gär eis Institutiounen andems mer se zB méi transparent gestalten mee och andems mer Interessekonflikter ennerbannen. Deemno wäer et zB net méi méigleg Députéiert a Buergermeeschter zuglaich ze sinn.
Ee Prinzip dee mir besonneg um Häerz lait ass de Principe de précaution dee mir an der Verfassung bei den Emweltrechter festhalen. Dat bedeit souvill wéi dass wann e Risiko besteet dass Gesondheet oder Emwelt kennen zu Schued kommen, zB bei engem Projet, da mussen di effentlech Autoritéiten de Precautiounsprinzip uwenden.
Et gett dach näischt méi vernünfteges hautzudags wi de Precatiounsprinzip Verfassungstechnesch festzehalen !
D’ Verfassung hällt och enner anerem fest dass de Staat geint den enormen ekologeschen Foussofdrock viirgeet. Des Verfassung hellt de Staat vill méi staark a Verantwortung wéi dat bis elo de Fall ass. Si verpflicht de Staat deemno vill méi staark sech ze engagéieren fir Menscherechter an Emweltrechter, fir eng nohalteg an inklusiv Entwecklung.
Ech sin haut houfreg des Verfassungspropos dierfen viirzestellen. Ech sin houfreg d’ Suite vum Marc Baum, David Wagner, vum Serge Urbany an dem Änder Hoffmann kennen ze huelen. Ech well si vun hei aus honoréieren fir hir Arbecht, hiren Engagement an hir Visioun.
Mee ech sinn awer och traureg well ech mer de villen Krisen bewosst sinn an deene mir déiw stiechen an ech mir och bewosst sinn dass d’ Majoritéit hei bannen net op de Wee geet vun enger Verfassung déi Äntwerten op Krisen huet. Well des Verfassung ass dat : si leet Schinnen fir eng Krisepolitik ze machen. Et ass och eng Verfassung di Krisesecher ass am Senn wou se preventiv wierkt !
Ech sinn traureg well et ass eng verpasste Chance, nees emol. Mir steieren leider weider vun enger Kriis an di nächst ouni eist Denken an Handelen a Fro ze stellen.
Die Verfassung ist im modernen demokratischen Staat das höchste und wichtigste Gesetz. Alle anderen, «einfachen» Gesetze sind der Verfassung untergeordnet und dürfen ihr also nicht widersprechen. Deshalb sind die Anforderungen an eine demokratische Prozedur anders als bei einem normalen Gesetz. Bei der Abstimmung über eine neue Verfassung oder eine Verfassungsänderung ist Im Parlament (Chambre des Députés) braucht es nicht eine einfache, sondern eine Zwei-Drittel-Mehrheit. Oder aber einen Volksentscheid (Referendum), oder beides.
Die Verfassung bestimmt, wer der so genannte « Souverän » ist, in wessen Händen die Macht in der Gesellschaft liegt. In der Demokratie wäre das theoretisch nur der « Demos », heißt: das Volk.
Die Verfassung bestimmt über die zwei wichtigsten Bereiche einer demokratischen Gesellschaft: zum einen, wie eine Demokratie funktionieren soll; zum andern, welche Grundrechte der Bürgerinnen und Bürger nicht verletzt werden dürfen.
Sie regelt also die demokratischen Prozeduren bei allgemeinen Wahlen, aber auch bei Entscheidung über Gesetze im Parlament. Sie bestimmt über die wichtigsten Institutionen: Regierung, Gemeinden, Staatsrat usw.
Gleichzeitig definiert sie die fundamentalen Rechte aller Bürgerinnen und Bürger: die individuellen Freiheiten wie Meinungs-, Presse-, Bewegungsfreiheit. Aber auch die Beteiligung an den politischen Entscheidungen, also Wahlrecht oder andere Formen der politischen Partizipation.
Die heutigen Verfassungen gehen zurück auf die liberalen Verfassungen des 19.Jahrhunderts. Sie brachten neue demokratische Prozeduren, wie das (noch eingeschränkte) Wahlrecht, aber zu wenig direkte Partizipation für die Mehrheit der Bevölkerung. Sie definierten neue individuelle Freiheiten wie Meinungs- und Bewegungsfreiheit, änderten aber nichts an den schreienden Ungerechtigkeiten der industriellen Gesellschaft.
Diese demokratischen und sozialen Unzulänglichkeiten prägen noch immer die geltende Verfassung in Luxemburg, und auch die nun vorliegende Verfassungsreform ändert daran nur sehr wenig. Wir bräuchten mehr Demokratie, mehr soziale Rechte. Deshalb hat sich déi Lénk die Mühe gemacht, einen eigenen Verfassungsentwurf auszuarbeiten und in die Diskussion einzubringen.
Dans l’Etat démocratique moderne, la Constitution (en Allemagne : Loi fondamentale) est la loi suprême et la plus importante. Toutes les lois « ordinaires » lui sont subordonnées et ne peuvent la contredire. C’est pourquoi la procédure de décision est aussi plus exigeante : une nouvelle constitution ou des modifications constitutionnelles doivent être adoptées au Parlement (Chambre des députés), non par une majorité simple, mais par une majorité de de 2/3. Ou par un référendum. Ou les deux.
La constitution définit le « Souverain : qui détient le pouvoir dans la société ? En démocratie, ce serait nécessairement le « démos », donc: le peuple.
La Constitution règle les deux champs les plus importants d’une société démocratique : d’une part, le fonctionnement même de la démocratie ; d’autre part les droits inviolables des citoyen/nes.
Elle détermine les procédures des élections nationales et communales, des décisions parlementaires, des pétitions, les compétences et le fonctionnement des institutions les plus importantes : Chambre des Députés, Gouvernement, Communes, Conseil d’Etat etc.
En même temps elle définit les droits fondamentaux de tout/e citoyen/ne : les libertés individuelles comme la liberté d’opinion, de presse, de mouvement. Mais aussi la participation aux décisions politiques, comme le droit de vote ou d’autres formes de participation politique.
Les constitutions actuelles ont leur origine dans les constitutions libérales du 19e siècle. Elles introduisaient de nouvelles procédures démocratiques, comme le droit de vote (encore fortement restreint), mais trop peu de participation pour la majorité de la population. Elles assuraient de nouvelles libertés individuelles, comme la liberté d’opinion et de mouvement, mais elles ne changeaient rien aux injustices criantes de la société industrielle.
La constitution luxembourgeoise en vigueur est toujours marquée par ces déficiences démocratiques et sociales, et la révision projetée n’y change que très peu. C’est la raison pour laquelle la Gauche – déi Lénk s’est décidée à élaborer elle-même une constitution alternative et à la soumettre au débat public.
Dëse Freideg ass di éischt Informatiounsversammlung iwwer d’Verfassungsrevisioun fir d’Biergerinnen an d’Bierger. No zëch Versammlunge vun der zoustänneger Kommissioun an der Chamber leie lo 4 separat Gesetzer fir déi 4 Deeler fir, déi an der Zomm déi bestoend Verfassung solle reforméieren. Déi allermannste Leit waren iwwer dës Aart a Weis eng Verfassung z’iwwerschaffe richteg informéiert a wëssen no deem villen Hin an Hir oft net, wéi eng Ännerunge solle kommen a wat se bedeiten. Wéi och? Déi ganz Diskussioune goufen ënner Ausschloss vun der Ëffentlechkeet gefouert. Eng Verfassungsrevisioun ass net eppes, wat ee mol sou niewebäi mécht. Hei geet et em d’Grondgesetz vum Land, dat héchst a wichtegst Gesetz.
No joerzéngtelaangen Diskussiounen a Revirementer ronderëm d’Verfassungsreform soll et elo ganz séier goen. D’Aarbechten an der Kommissioun sinn och esou wäit ofgeschloss a schonn Enn Oktober soll dat éischt vu 4 Gesetzer eng éischte Kéier an der Chamber ofgestëmmt ginn. Parallel dozou organiséiert d’Chamber elo an de kommende Wochen nach ganz séier eng Informatiounscampagne. Mee d’Chamber huet hei den Zuch virun d’Lokomotiv gespaant. Amplaz d’Leit just nach iwwer de fait accompli z’informéieren, hätt een d’Leit misste vun Ufank un mat abannen an des Reform. Déi éischt liicht Usätz vu Bedeelegung sinn net weidergefouert ginn. An anere Länner (z.B. Island) gouf sou eng Bedeelegung systematesch organiséiert.
Eng breet a systematesch Bedeelegung vun de Leit un der Ausaarbechtung vun der neier Verfassung ass fir eis och eng wichteg Grondlag fir d’Ofhale vum engem Referendum. All déi ënnerschiddlech Meenungen a Proposë mussen am Virfeld vun engem Referendum op den Dësch kommen, fir dass d’Leit och wësse wouriwwer genee ofgestëmmt gëtt a wéi eng Alternativen et ginn.
Här President,
déi Lénk hunn eng alternativ Verfassung ausgeschafft. Dir wësst dat, well se läit säit 5 Joer an der Chamber am Tirang. Dëse Verfassungstext ass eng seriö ausgeschaffte Propositioun, déi drop waart, an enger breeder demokratescher a pluralistescher Debatt diskutéiert ze ginn an dat parallel zu där déi elo wäert ofgestëmmt ginn.
Fir eis Verfassungspropositioun schwätzt, dass et den eenzege kompletten an zesummenhänkenden Text ass, dee Stand haut um Dësch läit. Si huet 18 Kapitelen an 203 Artikelen. Si deckt all di grondleeënd Themen of, déi de Fonctionnement an enger Demokratie betreffen a gesäit méi Weeër zur Matbestëmmung fir d’Biergerinnen an d’Bierger vir. D’Kapitel iwwer d’Grondrechter vun all Mënsch geet däitlech iwwer dat eraus, wat an der Verfassungsrevisioun vun der Majoritéit an der CSV virgesinn ass. Där kënnt och gär de Staatsrot u säi Verspriechen erënneren, e seriöen Avis zu där Propositioun auszeschaffen.
Här Präsident,
Am Exposé des Motifs vun de véier Verfassungstexter vun der Majoritéit an der CSV steet geschriwwen, dass d’Reform vun der Verfassung e « processus ouvert » ass, dass also aner Virschléi an dësem verfassungsgebende Prozess Berécksiichtegung fanne mussen. Anescht kënne mir eis déi politesch Debatt ronderëm dat wichtegst Gesetz an enger Demokratie och net virstellen.
Dofir biede mir Iech, Här Präsident, d’Verfassungspropositioun, déi 2016 vun déi Lénk an der Chamber deposéiert ginn ass, aus dem Tirang erauszehuelen an se als gläichwäertegen Text an dëser Informatiounscampagne zur Debatt ze stellen.
Donieft plädéiere mir fir eng breet a laangfristeg Informatiounscampagne iwwer déi Virschléi, déi um Dësch leien. Mir gesinn des Campagne als oppene Prozess, an dem dann och nei Proposë kënnen an d’Texter afléissen.
Um Enn vun dëser Campagne soll e Referendum stoen, bei dem d’Leit ofstëmme kënnen iwwer déi verschidde Verfassungstexter, déi wärend dëser Campagne presentéiert, diskutéiert an eventuell adaptéiert goufen. Dofir muss de Referendum och méi choix’e loossen wéi nëmmen Jo an Neen.
Je vous prie de bien vouloir transmettre la question parlementaire suivante à Monsieur le Premier Ministre, Ministre des Communications et des Médias et à Madame Ministre de la Justice. Conformément à l’article 84 du Règlement de la Chambre des Députés, je vous prie de bien vouloir en reconnaître le caractère urgent.
Dans un entretien publié dans le « Luxemburger Wort » du 25 avril, Monsieur le Premier Ministre, interrogé sur la composition des différentes « task forces » relatives au Covid-19, affirma que la législation sur la protection des données personnelles ne lui permettait pas de les rendre publiques.
Cette affirmation est d’autant plus étonnante que la population devrait être en droit de connaître la composition des « task forces », dont le fruit des travaux la concerne dans son ensemble. Afin de pouvoir exercer son droit d’information, la presse devrait également pouvoir connaître leurs compositions respectives. Ceci vaut aussi pour les membres du pouvoir législatif, dont la dissimulation des compositions de ces « task forces » constitue une entrave à leur devoir de contrôle du pouvoir exécutif.
Partant, nous voudrions adresser les questions suivantes à Monsieur le Premier Ministre, Ministre d’Etat et Ministre des Communications ainsi qu’à Madame la Ministre de la Justice.
Sur quelle base légale précise Monsieur le Premier Ministre fonde-t-il son refus de communiquer la composition desdites « task forces » ?
Le Gouvernement n’estime-t-il pas que la dissimulation de la composition desdites « task forces » constitue une entrave grave au droit constitutionnel de contrôle du pouvoir législatif envers le pouvoir exécutif ?
Le Gouvernement n’estime-t-il pas que la dissimulation de la composition desdites « task forces » constitue une entrave grave au travail et à la liberté de la presse ?
Selon quels critères les membres de ces « task forces » ont-ils été sélectionnés ?
Finalement, le Gouvernement ne devrait-il pas publier immédiatement la composition desdites « task forces » ?
Dat Gesetz, wat hei virläit, ass ee vun de wäitreechendsteGesetzer, déi jeemools an der Chamber gestëmmt goufen.
Et geet ganz wäit: fir eng Zäit vu bis zu maximal 3 Méint kann d’Regierung Gesetzer oder Deeler vu Gesetzer änneren oder ausser Kraaft setzen, respektiv Reglementer huelen, déi Gesetzeskraaft hunn, ouni datt den 1. Pouvoir am Land – d’Chamber – dat gutt heescht.
Jidderengem hei am Land, deem demokratesch Prinzippie wichteg sinn, leeft et kal de Réck erof bei deem Gedanken. An och mär ginn d’Schudderen aus, wann ech haut hei stinn an iwwer esou e Gesetz befanne muss.
Virun 3 Joer hate mer an der Chamber eng grouss Debatt iwwer d’Ännerung vum Verfassungsartikel 32.4. Ënnert dem Androck vun den terroristeschen Attacken zu Paräis hat d’Regierung deemools Ännerungen um bestoenden Artikel kommanditéiert, déi an der ursprénglecher Fassung ganz wäit gaange sinn.
Eréischt no laangen a kontroversen Diskussioune si lues a lues wichteg Garde-Fous agebaut ginn.
An haut muss ee soen: ee Gléck, datt et an der Zivilgesellschaft an och an de Parteie Widderstand ginn ass, soss hätte mer warscheinlech dës Garantien haut net dra stoen.
Deemools hunn ech vehement duerfir plädéiert, datt eis fräiheetlech Grondrechter net dierfen ausser Kraaft gesat ginn, als Reaktioun op Attacke vun deene faschistoïden Kräften, déi ebe grad eis fräiheetlech Grondrechter wëllen ausser Kraaft setzen. An ech mengen och haut nach ëmmer, datt dat richteg ass.
Mee wat ass eis Situatioun dann elo?
Ech mengen, et gëtt kee Mënsch hei am Land, dee net gesäit, datt mer de facto am Ausnamezoustand liewen:
eist alldeeglecht Liewen ass op eng Aart a Weis beschnidden, wéi zanter dem Enn vum 2. Weltkrich net méi. Mär hunn et mat enger Pandemie ze dinn, bei där mer net wëssen, wéi se sech weider entwéckelt. Et schéngt awer esou ze sinn, datt mer den Héichpunkt nach net hannert eis hunn.
Nieft dem medezineschen a sanitären Aspekt si mer awer och mat anere gravéierende Problemer konfrontéiert:
vill Länner hunn hir Grenzen zou gemaach. Verschidden Transportweeër si plazeweis ënnerbrach.
nach sinn d’Grenzen op fir Frontalieren, déi hei zu Lëtzebuerg fir eist Land iwwerliewenswichteg Aufgaben iwwerhuelen. Net auszemolen, wann dat net méi esou wier….
Nieft dem onbestreitbare Constat vun der Kris gëtt et awer och en zweet Element, wat eis wichteg erschéngt, nämlech d’Natur vum
Krisenzoustand :
et ass nämlech net eng Fro vu politescher Appreciatioun.
Hei geet et net drëm Gruppe vu Leit / géint aner Gruppen auszespillen,
et geet och net drëm e Generalverdacht géint déi ganz Populatioun ze etabléieren an autoritär Mesuren ze veréiwegen. Nee, et geet drëm déi ganz Bevëlkerung ze schützen an esou mann wéi méiglech Mënscheliewe riskéieren ze verléieren.
Här President,
d’Situatioun hei am Land an an eisen europäeschen Nopeschlänner ännert stënterlech.
Mär sinn a ville Froe vun eisen Noperen ofhängeg:
Kléng Decisiounen zu Berlin, Paräis oder Bréissel kënnen enorm Auswierkungen op eist Land an eis Bevëlkerung hunn.
Et ass net méi auszeschléissen, datt d’Regierung stënterlech muss wäitgoend Decisiounen huelen, fir dorobber ze reagéieren.
Decisiounen, bei ene de normale legislative Prozess net déi néideg Reaktiounsfäegkeet erweist.
Bei dësem Gesetz vergi 6 Deeg vum Dépôt bis zu senger Gültegkeet.
Aner Gesetzer bréngt d’Chamber fäerdeg bannent 2 Wochen ze votéieren.
Als Lénk insistéiere mer duerfir, datt de legislative Wee d’Reegel bleift.
Mee an dëser Kris kann et zu Situatioune kommen, wou mer déi Zäit net hunn.
Den Etat de crise huet awer och eng Rëtsch Garde-Fous, déi wichteg sinn :
dat heiten ass kéng Delegatioun de pouvoir vun der Chamber un d’Exekutiv. D’Chamber gëtt kéng Pouvoiren of, eist Parlament bleift voll funktiounsfäeg, mat all senge Prérogativen, esouwuel wat d’Kontroll vun der Regierung ugeet ewéi seng Roll als Legislateur. D’Chamber schafft weider u Gesetzer.
Just déi Mesurë kënne geholl ginn, déi direkt mat Corona-Virus ze dinn hunn. D’Regierung ass net habilitéiert an anere Beräicher Gesetzer ze änneren oder ausser Kraaft ze setzen.
D’Chamber huet zu all Moment d’Méiglechkeet Mesuren, déi d’Regierung hëlt ze invalidéieren andeems se vun hirem Recht Gebrauch mécht, eege Gesetzer ze maachen, déi eventuell falschen oder iwwerdriwwene Mesurë vun der Regierung, den Teppech ënnert de Féiss z’entzéien.
D’Chamber kann zu all Moment dëst Gesetz zum Etat de crise nees
An: all Decisioune vun der Regierung musse verhältnisméisseg sinn. A se kënnen och herno viruGeriichtugestridden ginn.
Här President,
Wann dëst Gesetz gestëmmt gëtt, dann ass d’Chamber NET am Chômage technique. De Géigendeel muss de Fall sinn : grad elo mussen d’Deputéierten hirer Kontrollfunktioun vun der Regierung nach vill méi nokommen wéi virdrun.
Mat dësem Gesetz befanne mär hei NET iwwer den Inhalt vun den eenzelen Dispositiounen, mee just iwwer de Constat, datt d’Bedingunge vum Artikel 32.4. erfëllt sinn ,an ginn der Regierung d’Méiglëchkeet stënterlech op extrem Situatiounen ze reagéieren.
Déi Differenz ass wichteg : d’Chamber alignéiert sech mat dësem Vott NET all deene Mesuren, déi d’Regierung hëlt.
Mee se bleift kritesch. an domadder och politesch : all Partei hei an der Chamber huet d’Recht eenzel Mesuren ze kritiséieren, ze hannerfroen an och eegen Propositiounen ze maachen.
An domadder och déi Mesuren anzefuerderen, déi feelen. An gleeft mer es, där ginn et eng jett, an dëser Noutsituatioun besonnesch am soziale Beräich. Mär als Lénk wäerten dat op jiddefalls maachen.
Här President,
Den Ausnamezoustand ass e ganz geféierlechen Zoustand vun enger Gesellschaft. E riskéiert d’Dieren wäit opzemaache fir Mëssbrauch a Willkür.
Duerfir brauche mer Kontroll, duerfir brauche mer e staarkt a kritescht Parlament. Well, Här President, et gi lo schonns Statementer, déi mech am héchstem Mooss alarméieren, an déi ech als Demokrat net akzeptéiere kann:
och am Ausnamezoustand bleiwe mer e Rechtsstaat. Wann awer d’Vertriederin vum Parquet op enger Pressekonferenz ukënnegt, datt Geriichter ab elo méi haart Strofe wäerte verhänken, da krauselen sech mär d’Zéiwenneel.D’Procureure générale huet netGeriichtsurteeler ze antizipéieren.
Si kann am beschte Fall ukënnegen, datt de Parquet ab elo Héchststrofe freet, awer si huet net de Riichter virzeschreiwe wéi si ze urteelen hunn.
Dat ass eng grave a krass Violatioun vun der Séparation de Pouvoirs.
Mär wäerten le moment venu dorobber zréckkommen.
et geet net, datt Ministeren berechtegt Froen ofwimmelen mat ‘lo ass keng Zäit fir Fuerderungen ze stellen’. Dat geet net. Grad elo an dëser existenzieller Noutsituatioun muss d’Regierung en grousst Ouer hunn fir d’Leit dobaussen, d’Zivilgesellschaft an d’Politik.Nëmmen eng Regierung, déi ganz gutt nolauschtert ass och capabel an enger Noutsituatioun, déi richteg a proportionéiert Decisiounen ze huelen.
Dës zwou Bemierkunge wëll ech maache fir ze weisen, ewéi séier et goe kann am Ausnamezoustand.
Mat dësem Gesetz ginn mär der Exekutiv am Allgemengen an der Regierung am spezielle kee Blanc-seeing, kee Blankoscheck.
D’Chamber muss de Garant bleiwen, datt fundamental Grondrechter an eiser Gesellschaft erhale bleiwen – och an dëser Noutsituatioun.
Mär mussen alles dru setzen, datt Restriktiounen op dat beschränkt bleiwe wat néideg a sënnvoll ass;
mär musse ganz gutt oppassen, datt och no der Kris, d’Fräiheet an déi kritesch Ausenanersetzung an eiser Gesellschaft net geschwächt ginn;
a mär mussen duerfir suergen, datt kee Mënsch hei am Land vun der Regierung vergiess gëtt.
Här President,
mam Vott vun dësem Gesetz gëtt d’Verantwortung vun eisem demokratesch gewielte Parlament net méi kléng. Däers musse mer eis alleguer bewosst ginn.
déi Lénk a pris connaissance du contenu de l’arrêt du 28 mai 2019 de la chambre du conseil de la Cour d’appel garantissant l’immunité parlementaire d’un député au cas où il a révélé des dysfonctionnements de l’Etat qui lui ont été transmis par des fonctionnaires en violation d’un secret professionnel.
Cet important arrêt de principe confirme et renforce le pouvoir de contrôle du Gouvernement par les députés, comprenant le pouvoir de protéger leurs sources qui est analogue à celui dont est déjà doté la presse.
Le député Gast Gibéryen (ADR) était dans son rôle quand il s’est opposé au chef du Gouvernement Xavier Bettel qui voulait le contraindre à dénoncer les sources d’une information sur des écoutes illégales intervenues au SREL, sous peine d’une plainte auprès du Parquet.
C’est apparemment sur ordre direct du chef politique du SREL, Bettel, que la directrice Doris Woltz, ancienne magistrate, au lieu de déposer plainte en rapport avec des écoutes illégales, a ensuite fait plainte « contre X » en rapport avec une «violation de secret professionnel ». L’inculpation a finalement été portée contre le député par un juge d’instruction pour recel de violation du secret professionnel. Doris Woltz aurait soutenu devant le juge d’instruction qu’un député devrait être condamné s’il ne dévoilait pas ses sources. Le Parquet avait jusqu’à la fin maintenu ses réquisitions. Le portable du député a fait l’objet d’une mesure d’instruction pour retracer ses interlocuteurs, ce qui est un fait absolument grave et condamnable.
Toutes ces poursuites ont été déclarées irrecevables par le prédit arrêt pour être contraires à l’article 68 de la Constitution qui retient qu’ »aucune action, ni civile, ni pénale, ne peut être dirigée contre un député à l’occasion des opinions et votes émis par lui dans l’exercice de ses fonction. »
Cette affaire est une affaire d’Etat ! Les diligences des autorités se dirigeaient en fait contre les « lanceurs d’alerte » à tous les niveaux de l’Etat et visaient les pouvoirs de contrôle de la Chambre des Députés basés sur ces informations. Déjà à l’occasion de l’affaire Luxleaks le même Xavier Bettel avait ouvertement, dans une interview, réclamé des poursuites pénales. L’indépendance du Parquet dans cette affaire, comme dans d’autres affaires d’Etat, est également à questionner.
déi Lénk est d’avis que le Parlement devra juger les conséquences de cette très grave affaire.
De Sonndeg woar Nationalfeierdag, woumat jiddereen wahrscheinlech e bëssen eppes aneres verbënnt. Op alle Fall ass et awer intressant an deem Kontext, sech Gedanken iwwer déi lëtzebuergesch Verfassung ze maachen. Emmerhin ass dat d’Basis vun engem Land, d’Définitioun vum Staat, souwéi vun de Rechter a Flichten vu senge Bierger.
Well eis Verfassung schon e bëssen an den Alter komm ass, gëtt zanter enger gefillter Eiwegkeet un enger Reform geschafft.
Leider ass daat bis elo gréisstendeels hannert zouenen Dieren geschitt.
A leider limitéiert sech den aktuelle Projet och just op kosmetesche Verpléischterungen amplaz sech fundamental Froen iwwer d’Ausriichtung vun desem Dokument ze maachen.
Dowéint hunn déi Lénk 2015 kuerzerhand eng eegen, alternativ, Verfassung ausgeschafft. Eis Versioun berücksichtegt déi grouss gesellschaftlesch Verännerungen, déi mer an de leschten 200 Joer erliewt hunn.
Mäer wëllen zum Beispill endlech de Sozialstaat an der Verfassung verankeren mat senger Missioun, sozial Ongläichheeten ze bekämpfen an eng méi gerecht Gesellschaft ze schafen.
Fundamental Iddien, wéi d’Recht op eng sécurité sociale, d‘Rechter vun de schaffende Leit, d’Streikrecht, mä awer och zum Beispill e Recht op dezent Wunnen, wëlle mer méi stoark an der neier Verfassung verankeren.
Och eis Demokratie huet sech stoark entwéckelt säit et eis aktuell Verfassung gëtt. Am Mee réicht hu mer 100 Joer allgemengt Walrecht zu Lëtzebuerg gefeiert.
Déi Lénk setzen sech doriwwer eraus fir méi direkt Demokratie an, an dofir dass de Staatschef vun de Leit gewielt soll ginn.
Ma an eiser alternativer Verfassung sinn och de Schutz vun der Biodiversitéit, vun den Déieren a vun den natierleche Ressource festgeschriwwen. An d’Verpflichtung vum Staat, den ekologesche Foussofdrock vu Lëtzebuerg ze reduzéieren.
Eng Gesellschaft ass méi, vill méi, wéi e legalen Text, sou gutt en och ëmmer ass.
An awer ass d’Verfassung vun engem Land e Spiggel vu senger Gesellschaft, eng Beschreiwung vun deem, wat mer bis dato erreecht hunn a wou mer nach wëllen hin.
A genau dowéint ass et wichteg, dass mer all gemeinsam driwwer diskutéieren, wéi eis nei Verfassung soll ausgesinn.
Dat ass net an e puer Woche geschitt, ma dat verlaangt no engem groussen Débat iwwer Méint, wann net Joeren, wou wierklech jidderee sech kann ausdrécken.
D’Fro no eiser Verfassung däerf kee parteipolitescht Geplänkels sinn. Et ass eng grondleegend Fro:
Wat fir e Staat, wat fir eng Gesellschaft wëlle mer?
